انتخابات در سکوی نخست

عکس را، عکاس خانه دربار مظفری از جلو ورودی عمارت بهارستان ثبت کرده است. آدم‌های خیره شده به دوربین جمعی از نمایندگان دوره اول مجلس شورای ملی همراه با مردم عصر قاجار هستند که تازه با پدیده انتخابات روبه رو شده اند.

پیش از این عکاسی در به ثمر رسیدن انقلاب مشروطه تأثیر بسزایی گذاشته بود. در ایام جنبش مشروطه خواهی، تصویری پر حاشیه از موسیو ژوزف نوز وزیر گمرک وقت ایران منتشر و جرقه‌های انقلاب مشروطه را به آتش فراگیر تبدیل کرد؛ همچنین پس از آن بود که عکس‌هایی که از سران جنبش در تبریز و تهران به ثبت رسیده بود به سرعت تکثیر و انتشار می‌یافت و بین مردم دست به دست می‌شد، این گونه اولین تأثیر از ظرفیت بصری در سرعت بخشی به یک رویداد مهم در ایران اتفاق افتاد و به نوعی می‌توان گفت پایه‌های اولیه فتوژورنالیسم در ایران شکل گرفت. شاید مهم‌ترین دستاورد مشروطه تشکیل شورای ملی و تصویب قانون اساسی مشروطه بود. اتفاقی که منجر به برگزاری اولین انتخابات ایران شد.

عکس، نگاه خیره و متعجب مردمانی است که خیلی هایشان هنوز نمی‌دانند که مشروطه دقیقا یعنی چه؟ اما از اتفاقات پیش آمده، سردر طاق نصرت بسته شده و تابلو نصب شده در پشت چلچراغ‌های درخشان که روی آن درج شده است «مجلس شورای ملی ایران» متوجه هستند که در میانه یک تغییر بزرگ تاریخی قرار گرفته اند.  بسیاری از آن‌ها تماشاگر اولین انتخابات بودند تا مشارکت کننده.

در اولین انتخابات که در ۲۵ شهریور ۱۲۸۵ برگزار شد شش گروه حق رأی داشتند، شاهزادگان قاجار، اعیان و اشراف، علما و طلاب، ملاکان و فلاحان، تجار و اصناف. نمایندگان منتخب علاوه بر داشتن معروفیت محلی، باید باسواد می‌بوده و حداقل سی و حداکثر هفتادسال می‌داشتند.

در ادامه حتما بخوانید مزین به نام الله

طبق نظام نامه یکی از شرایط برای ملاکان و زارعان (یا فلاحان)، داشتن ملکی با ارزش بالای هزار تومان و برای تجار دارا بودن حجره و تجارت معین بود و اصناف باید از اهل صنف می‌بودند و دارای مغازه‌ای که اجاره آن براساس اجاره‌های متوسط محلی باشد. اصولا آنچه در این میان به چشم می‌خورد، باور آن زمان نگارندگان نظام نامه مبنی بر ارتباط میان مالکیت و حق مشارکت سیاسی بود.

با همه خامی و نواقص اولین مجلس ملی در نیمه مهر ۱۲۸۵ رسما کار خود را آغاز کرد. دو سال بعد محمدعلی قاجار با همکاری روس‌ها تن این نهال جوان را با به توپ بستن مجلس زخمی کرد، اما مجلس مشروطه نقطه عطف و ایجاد نطفه مردم سالاری در آینده ایران بود.