چه‌کسی می‌تواند آرزوی مرگ کند؟

به گزارش شهرآرانیوز، یکی از درس‌های دین برای زندگی ما این است که از خودمان ضعف نشان ندهیم و در زندگی، اهل صبر و تحمل و مجاهدت باشیم. آورده‌اند مؤمن مثل کوه استوار است که طوفان هم او را به لرزه درنمی‌آورد؛ یعنی هیچ چیز در زندگی دنیا نباید شما را تسلیم کند، مگر رضای خدا و مسیر حق و حقیقت که همیشه باید تسلیم آن باشیم.

یکی از نشانه‌های این ضعف نشان دادن که در نگاه دینی ما مذموم است، این است که کسی از سر ضعف و به‌خاطر هجوم مشکلات و شانه خالی کردن از آن، آرزوی مرگ کند.
قطعا این کار مذموم است و مؤمن از این صفت و این پستی، منزه است.

در روایت آمده است که پیغمبر (ص) به منظور عیادت، رفتند سراغ یکی از مسلمان‌ها که مریض بود و از درد و مشکلی که داشت، به پیغمبر شکایت می‌کرد. به ایشان گفت: «آقا! دلم می‌خواهد زودتر مرگم فرابرسد».
فَقالَ رَسولُ‌ا... (صَلَّى ا... عَلَیهِ وَ آلِهِ): لا تَتَمَنَّ المَوتَ فَاِنَّکَ اِن تَکُ مُحسِناً تَزدَد اِحساناً اِلى اِحسانِک.

پیغمبر در واکنش به این رفتار فرمودند:آرزوی مرگ نکنید، دعا برای مرگ خودتان نکنید که حالت شما از دو حال خارج نیست؛ اگر شما آدم خوبی هستید، اگر بیشتر عمر کنید، طبعا بر احسان خودتان خواهید افزود و کفه حسنات خودتان را سنگین خواهید کرد. اگر این زندگی طولانی زحماتی دارد، مشکلاتی دارد، خطراتی دارد، این حسن را هم دارد که اگر انسان اهل استفاده از فرصت‌ها و نیکی و احسان باشد، اهل تقوا باشد، کفه حسنات خودش را روز‌به‌روز افزایش می‌دهد؛ و در ادامه فرمودند:وَ اِن تَکُ مُسیئاً فَتُؤَخَّرُ تُستَعتَبُ فَلا تَمَنَّوُا المَوت: «و اگر شما گناهکاری و نیکوکار نیستی، اجل تو را عقب می‌اندازند تا تو عذرخواهی کنی». تُستَعتَب، یعنی معذرت‌خواهی کردن؛ یعنی عمرت به تأخیر می‌افتد و این فرصت به انسان داده می‌شود که عذرخواهی کند، بنابراین فرصت حیات منطقا فرصت مغتنمی است که نباید آن را از دست داد. 

اما اگر نگاهی اجمالی به آیات و روایات بیندازیم، می‌بینیم که این مفهوم یعنی تمنای مرگ در آیات و روایات در موقعیت‌های مختلفی تکرار شده است؛ مثلا در مورد یهود که خودشان را برگزیده و عزیز خدا می‌دانستند، قرآن می‌گوید اگر واقعا این‌چنین است و از این امر مطمئن هستید و راست می‌گویید، آرزوی مرگ کنید!

قرآن می‌فرماید اگر راست می‌گویید و خیالتان راحت است و فکر می‌کنید کسی جز شما به بهشت نمی‌رود، آرزوی مرگ کنید؛ دلیلی ندارد که بخواهید در این دنیا بمانید. اما بلافاصله می‌فرماید: «وَلَن یَتَمَنَّوْهُ أَبَدًا بِمَا قَدَّمَتْ أَیْدِیهِمْ وَا... عَلِیمٌ بِالظَّالِمینَ»؛ اصلا و ابدا اینها به‌سبب اعمالشان آرزوی مرگ نمی‌کنند. کار‌های زشت کرده‌اند و می‌دانند که جهنم در انتظارشان است. نه‌تن‌ها آرزوی مرگ نمی‌کنند که بیش از هرفرد دیگری عاشق ماندن هستند: «وَلَتَجِدَنَّهُمْ أَحْرَصَ النَّاسِ عَلَى حَیَاه وَ مِنَ الَّذِینَ أَشْرَکُواْ یَوَدُّ أَحَدُهُمْ لَوْ یُعَمَّرُ أَلْفَ سَنَه وَمَا هُوَ بِمُزَحْزِحِهِ مِنَ‌الْعَذَابِ أَن یُعَمَّرَ...»؛ از همه بیشتر عاشق ماندن هستند و بعضی از آنها دوست دارند هزار سال زنده بمانند.

در روایتی از امیرالمؤمنین (ع) است که آرزوی مرگ نکنید، مگر با شرط وثیق! اما این شرط وثیق چیست؟ در روایتی از پیامبر (ص) شرط وثیق چنین معنی شده است: «لَا یتمنین أحدکُم الْمَوْت إِلَّا أَن یَثِق بِعَمَلِهِ: هیچ‌یک از شما آرزوی مرگ نکند، مگر اینکه به عملش و کارنامه‌اش، مطمئن باشد و هیچ فردی نمی‌تواند چنین ادعایی بکند».

در ادامه حتما بخوانید کرامات نماز اول وقت

پس چیزی که مشخص است، این دنیا مزرعه آخرت است و محل کشت‌وکار برای ثمر یافتن در آخرت. امام‌سجاد (ع) در دعای بیستم صحیفه‌سجادیه می‌فرمایند: «خدایا! و روزگارم را تا آن‌گاه که در طاعت و بندگى‌‏ات می‌‏گذرد، باقى دار! پس هرگاه که مزرعه‏ عمرم عرصه‏ جولان و چراگاه شیطان شود، پیش از آنکه خشم تو به‌سویم شتاب گیرد، یا اینکه قهرت بر من چیره شود، جانم را بستان (و مرا از خطر شقاوت و شوربختى، وارهان!)».

اما نباید کار پاکان را قیاس از خود و برای خود گرفت؛ مثلا در مورد حضرت زهرا (س) هم داریم که ایشان در شرایط خاصی طلب مرگ کردند که اهل معنا این رفتار حضرت را یک جور نفرین و ابراز ناراحتی و مبارزه سیاسی با ظالمان زمان معنا می‌کنند، پس دستور کلی برای امثال ما، استفاده کردن از فرصت مغتنم حیات برای سنگین کردن ترازوی اعمال است و از خداوند بزرگ می‌خواهیم که عمر طولانی و پربرکت به همه ما عنایت فرماید. ان‌شاءا‌...!