در بسیاری از مواقع خداوند در قرآن وقتی میخواهد از انسان و کمال و مرتبت او و رسیدن به مدارج انسانیت و ایمان صحبت کند، از زن و مرد پابهپای هم نام میبرد، اما گاهی هم انگار تبعیض به خرج میدهد؛ تبعیضی که درواقع عین عدالت است؛ جایی که میخواهد از مقام و منزلت مادر صحبت کند.
خداوند در قرآن بعد از سفارش کلی در مورد والدین، بهصورت فوقالعاده به مادر اشاره میکند و میفرماید: «و وصینا الانسان بوالدیه حملته امه وهنا علی وهن؛ ما به انسان درباره پدر و مادرش سفارش کردیم، مادرش او را با زحمت روی زحمت، حمل کرد».
این سفارش اضافه بر سازمان خداوند برای این است که مادران در دوران بارداری، دچار سستی و ضعف میشوند؛ زیرا از عصاره بدن آنان فرزند پرورش مییابد. خداوند در جای دیگر میفرماید: «والوالدات یرضعن اولادهن حولین کاملین؛ مادران، فرزندان خود را دو سال تمام، شیر میدهند».
اما بالاتر از همه مسائل جسمی، این حس مادرانه زن و فداکاری او در مورد فرزند است که تمجید میشود؛ چیزی که اختصاص به عملیات فیزیولوژیک بارداری و ارتباط مستقیم به آن ندارد و همین حس زیبای جان بخشیدن و شمعگونه برای روشن کردن زندگی فرزند آب شدن، برای زنانی که بچهای را به فرزندی میگیرند و مادرانه او را بزرگ میکنند، نیز وجود دارد. در احادیث ما نیز بهصورت ویژه از مادر سخن گفته شده و عاقبت فرزند، بیشتر از پدر به رضایت مادر، گره زده شده است. در روایت تکاندهندهای آمده است:
سعیدبنیسار گوید از امامصادق (ع) شنیدم که میفرمود رسول خدا (ص) به هنگام مرگ جوانی بر بالین وی حاضر شد. به او فرمود: بگو لاالهالاا.... پس چندینبار زبانش گرفت. حضرت به زنی که بر بالین او نشسته بود، فرمود: این جوان مادر دارد؟ عرض کرد: آری، منم مادرش. فرمود: تو بر او خشمگین و ناراضی هستی؟ عرض کرد: آری، شش سال است که با او سخن نگفتهام. حضرت به او فرمود: از وی راضی شو. عرض کرد: خداوند از او راضی باشد، به رضایت شماای رسول خدا!
پس رسول خدا (ص) به آن جوان فرمود: بگو لاالهالّاا... و او گفت.
پیامبر (ص) به او فرمود: چه میبینی؟ گفت: مردی سیاهچهره، زشترو، با لباس چرک و بدبو که در این لحظه نزدیکم آمده است و گلویم را گرفته، میفشارد. پیامبر (ص) به او فرمود: بگو یا من یقبل الیسیر، و یعفو عن الکثیر، اقبل منّی الیسیر، و اعف عنّی الکثیر، انّک أنت الغفور الرّحیم: «ای کسی که عمل اندک را میپذیری و از گناهان فراوان درمیگذری، عملی اندک را از من بپذیر و از گناهان فراوان من بگذر، همانا که تو بخشنده و مهربانی!».
پس جوان این کلمات را گفت. پیامبر (ص) به او فرمود: نگاه کن، چه میبینی؟ گفت: مردی را میبینم سپیدچهره، زیبارو، خوشبو و خوشلباس که نزدیکم آمده است و آن مرد سیاه را میبینم که از من رو گرداند و دور شد. حضرت فرمود: دعا را تکرار کن! او تکرار کرد. فرمود: چه میبینی؟ گفت: دیگر آن مرد سیاه را نمیبینم و این مرد سپید را میبینم که نزدیکم آمده است. سپس بر همین حالت، جان سپرد. (أمالی، ص ۲۸۷).
از خداوند میخواهیم که همه ما را شکرگزار زحمات والدین، مخصوصا مادران ایثارگر و فداکار قرار بدهد و با رضایت والدین، حسن عاقبت را روزیمان کند، انشاءا...!