تقویت فضای کسب و کار با چارچوب‌های رقابتی

بانک جهانی پیش‌بینی کرده است که امسال رشد منفی اقتصادی ایران به‌پایان خواهد رسید و از سال ۱۴۰۰ روند مثبتی را در پیش خواهد گرفت. این موضوع دارای ابعاد مختلفی است. تحریم‌ها در سال‌های اخیر، صادرات نفت ایران را با دشواری زیادی مواجه ساخته که نتیجه آن کاهش سهم نفت در تولید ناخالص ملی و به‌عبارت دیگر کاهش وابستگی دیرپای اقتصاد کشور به طلای سیاه است؛ بنابراین در شرایط کنونی، کاهش جدی تولید ملی با منشأ نفت اتفاق نخواهد افتاد، زیرا اقتصاد ایران همانند گذشته به نوسانات جهانی نفت و صادرات آن وابسته نیست. اما از سوی دیگر اگر اقتصاد بتواند با تقویت سازوکار‌های داخلی به‌سمت یک اقتصاد خودگردان برود، این پتانسیل را دارد که رشد اقتصادی مثبت را به‌ارمغان بیاورد. البته شرایط سیاسی بین‌المللی هم بر این موضوع تأثیر خواهد داشت. همان‌گونه که می‌دانیم، در پاییز امسال انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا برگزار خواهد شد. وضعیت انتخابات، دولت آینده و سیاست آمریکا در مقابل ایران می‌تواند به‌گونه‌ای تعیین‌کننده باشد. البته نباید فراموش کرد که سیاست‌های آمریکا علیه ایران در دهه‌های اخیر همیشه خصمانه بوده است، اما در بعضی دوره‌ها این موضوع با فشار بیشتری همراه بوده و در بعضی دوره‌ها شاهد فشار کمتری بوده‌ایم؛ بنابراین ضمن اینکه نباید فکر کنیم که تغییر دولت آمریکا شرایط ایران را خیلی عوض خواهد کرد، اما اگر دولتی در آمریکا روی کار بیاید که فشار دوسه سال اخیر را کاهش دهد، امید بیشتری برای افزایش ارتباطات اقتصادی ایران با دنیای پیرامون ایجاد خواهد کرد که همین موضوع منجر به رشد اقتصادی خوبی خواهد شد. طبق فرمایش
مقام معظم رهبری، باید در وهله اول توجه مسئولان و اقتصاددانان معطوف به مسائل داخل کشور باشد. درست است که در عصر جدید اقتصاد کشور‌ها به‌هم وابسته است و برای داشتن اقتصاد بالنده و شکوفا باید با اقتصاد‌های خارجی در ارتباط بود، اما آنچه در نهایت می‌تواند برای آینده اقتصاد ایران تعیین‌کننده باشد، توان داخلی است. در این راستا باید تولید جدی گرفته شود و «بخش خصوصی رقابتی» نیز مورد توجه ویژه قرار گیرد. رقابت برای اقتصاد مهم است، زیرا در شرایط رقابتی است که واحد‌ها و بنگاه‌های اقتصادی تلاش می‌کنند تا عملکرد بهتری داشته باشند و بالطبع با این موضوع بهره‌وری هم افزایش خواهد یافت و رشد اقتصادی ایجاد می‌شود. مهم است که در کل حاکمیت به رقابت در اقتصاد توجه ویژه شود. در این حوزه هم طبیعتا بخش خصوصی باید محور باشد و در این میان دولت باید جاده‌صاف‌کن این بخش باشد تا فضای رقابت شکل بگیرد و در آن صورت است که بهره‌وری ایجاد خواهد شد. ارتباط با خارج از کشور برای ایران مهم است، اما ما بازار ۸۰ میلیونی داخل کشور و بازار‌هایی مانند عراق و افغانستان را در همسایگی داریم؛ بنابراین این‌گونه نیست که تأکید داشته باشیم که اتفاقی در عرصه بین‌الملل بیفتد تا اقتصاد ما شرایط بهتری پیدا کند. بله، اگر بخواهیم به توسعه یعنی داشتن نرخ‌های مثبت رشد اقتصادی طی ۲۰ تا ۲۵ سال دست پیدا کنیم، بازار‌های خارجی اهمیت فراوانی دارند، اما در بلندمدت و میان‌مدت، ولی در بازه زمانی کوتاه‌مدت دولت باید با فراهم‌آوردن چارچوب‌های رقابت، فضای کسب‌وکار را تقویت کند.