چرا در سیره اهل بیت (ع) وفای به عهد در تربیت فرزندان مهم است؟
با نگاهی به آموزه‌های اهل بیت (ع) د‌رمی‌یابیم که تربیت، آن هم از نوع الهی و صحیحش با آسانی همراه بوده است و آن بزرگواران با کلید‌واژه‌های مختصر، تربیت دینی را تعریف و تفسیر کرده‌اند.
حمیده ذاکری | شهرآرانیوز؛ توکل یا تبحر، کلید‌واژه‌ای بود که قدیمی‌ها در مواجهه با تربیت فرزند، به کار می‌بستند و به همین‌دلیل تربیت برای آنها آسان بود. ولی ما امروزی‌ها در هیچ کلاس آموزشی و کتاب و راهنمایی در‌خصوص تربیت فرزند، این کلید‌واژه‌ها را فرا نمی‌گیریم و نتیجه‌اش این شده است که در روزگار ما، برعکس روزگار گذشته، تربیت دشوار، سخت و پیچیده شده است.
با نگاهی به آموزه‌های اهل بیت (ع) د‌رمی‌یابیم که تربیت، آن هم از نوع الهی و صحیحش با آسانی همراه بوده است و آن بزرگواران با کلید‌واژه‌های مختصر، تربیت دینی را تعریف و تفسیر کرده‌اند؛ کلید‌واژه‌هایی که ممکن است توی قوطی دکتر‌های امروزی پیدا نشود! یکی از این کلید‌واژه‌ها که شاید کمتر درباره‌اش شنیده باشیم، وفای به عهد است. والدین اگر مشتاق تربیت فرزندی سلیم و صالح هستند، باید این ویژگی را در خود ایجاد کنند.
تربیت و پرورش شخصیت
تربیت در آموزه‌های دین اسلام به‌معنی پرورش روح و روان و شخصیت کودک است، به‌گونه‌ای که بتواند به‌شکلی شایسته در حوزه بندگی و همچنین زندگی ایفای نقش کند. از این منظر در آموزه‌های اسلامی پیش از آنکه به مواد آموزشی توجه شود، به عوامل اثرگذار بر تربیت فرزند توجه شده است. وفای به عهد و لزوم رعایت آن از‌طرف والدین، یکی از این عوامل مؤثر بر شخصیت و روح و روان کودک است. کلید‌واژه‌ای که اهل بیت (ع) در احادیثی به اهمیت آن اشاره کرده‌اند و به شرح و توضیح چرایی آن پرداخته‌اند.
صفتی از پیامبران
وفای‌به‌عهد یکی از ویژگی‌های صالحان است و ترک آن از‌سوی ائمه اطهار نکوهش شده است. وفای‌به‌عهد تنها یک موضوع اخلاقی نیست. در قرآن کریم، وفای‌به‌عهد یکی از نشانه‌های ایمان (مؤمنون، آیه۸) و ویژگی نیکوکاران است (بقره، آیه۱۷۷) و یکی از صفات برجسته‌ای است که خداوند متعال با آن در قرآن از حضرت اسماعیل یاد می‌کند؛ «در کتاب آسمانی خود از اسماعیل یاد کن که او در وعده‌هایش صادق، و رسول و پیامبر بزرگی بود.» (مریم، آیه۵۴). همچنین قرآن مجید تأکید می‌کند که از وفای‌به‌عهد سؤال خواهد شد. قرآن مجید درباره وفای به عهد بسیار سفارش کرده است و می‌فرماید: «.. به عهد (خود) وفا کنید که از عهد سؤال می‌شود.» (اسرا، آیه ۳۴).
بدقولی را آسان نگیرید
ائمه اطهار رعایت وفای‌به‌عهد را درباره کودکان بسیار مورد‌توجه قرار داده‌اند. ممکن است ما در‌برابر فردی که قدرت دارد یا شخصی که با او رودربایستی داریم، بهتر و اصولی‌تر رفتار کنیم، این در‌حالی است که ما والدین هم ساعات زیادی را با کودک خود همراه هستیم و این میزان از همراهی، احتمال خطا‌کردن را بیشتر می‌کند و از دیگر سو گاه، کودک‌بودن فرزند را توجیهی برای برخی خطا‌های سهوی خود می‌دانیم. حال آنکه ائمه اطهار در‌این‌باره هشدار داده‌اند. چنان‌که از امام‌علی (ع) می‌خوانیم: «شایسته نیست آدمی به جدی و شوخی دروغ بگوید و شایسته نیست کسی به فرزند خود وعده بدهد و وفا نکند.» (وسائل‌الشیعه، ج۱۲، ص۲۵۰).
امیدش را ناامید نکن
ما محل امید فرزندانمان هستیم و آنها ما را به نوعی صاحب و روزی‌دهنده خود می‌دانند. باتوجه‌به این امر به نظر کارشناسان چنان‌که ما قولی به فرزند دهیم، سپس او را ناامید کنیم، ممکن است بر ذهنیت و اعتماد او نسبت‌به خداوند نیز تأثیر منفی بگذاریم. این امر هم بر تربیت دینی او تأثیر می‌گذارد و هم برای ما زیان‌بار است.
امام‌رضا (ع) در‌این‌باره فرموده‌اند: «هرگاه به کودکان وعده‌اى مى‌دهید، آن را برایشان عملى کنید؛ زیرا آنان مى‌پندارند شما همان کسانى هستید که روزى‌شان مى‌دهید؛ و بى‌گمان خداوند بزرگ و بِشکوه به اندازه‌اى که براى (رعایت‌نکردنِ حقوق) زنان و کودکان خشمناک مى‌شود، براى چیز دیگرى خشمناک نمى‌شود.» (الکافى، ج ۶، ص ۵۰).
به قول داده شده به فرزندت احترام بگذار
در آموزه‌های دین اسلام، شخصیت فرزند در سایه احترام و رفتار کریمانه رشد می‌کند و شکل می‌گیرد. این در‌حالی است که براساس آموزه‌های غلط، گاه والدین کوچک‌بودن فرزند را دلیلی بر بی‌توجهی یا بی‌احترامی می‌دانند و با بیان اینکه «او بچه است و بزرگ‌تر مهم‌تر است»، او را نادیده می‌گیرند و این‌گونه به شخصیت او لطمه می‌زنند.
حال آنکه یکی از دلایل تأکید ائمه اطهار بر وفای به عهد، حفظ کرامت فرزند است. امام‌صادق (ع) از رسول‌خدا (ص) نقل می‌کند که «فرزندان خود را دوست بدارید و نسبت به آنها ترحم نمایید و اگر چیزی به آنها وعده دادید، به وعده خود وفا کنید. آنها از مطالب خارج از خانواده چیزی نمی‌دانند؛ آنچه می‌دانند این است که شما به آنها غذا و دیگر لوازم زندگی می‌دهید.» (الکافی، ج۶، ص۴۹، باب برّالاولاد، ح۳).
دیدگاه های ارسال شده توسط شما، پس از تائید توسط شهرآرانیوز در سایت منتشر خواهد شد.
نظراتی که حاوی توهین و افترا باشد منتشر نخواهد شد.
