تب لاغر شدن به جان مردم افتاده است؛ آن هم به هر قیمتی!
سال‌هاست که تمایل به انجام عمل‌های لاغری در بین مردم افزایش پیدا کرده است. دیگر سلیقه‌ها تغییر کرده و معیار‌های زیبایی از چاقی در دوران گذشته که یک امتیاز برای زنان به شمار می‌رفت، به سمت لاغری سوق پیدا کرده است. به همین دلیل این روز‌ها به هر گوشه‌ای از شهر که نگاه می‌کنید دختران و پسران، زنان و مردانی را از هر سن و قشری می‌بینید که تب لاغر شدن به جان‌شان افتاده تا از قافله زیبایی عقب نمانند.
معصومه متین نژاد | شهرآرانیوز؛ زمانی (منظورم دوره قاجار نیست، همین دو سه دهه قبل) «آبگوشتی» بودن بورس بود، یعنی مد بود و همه می‌پسندیدند. به عبارت ساده‌تر، ترجیح می‌دادند چند کیلویی وزن اضافه داشته باشند تا کم. برای همین، چاق بودن چندان به چشم نمی‌آمد و ناراحت‌کننده نبود، ولی دیری نپایید که به مدد سینما و تلویزیون و با به نمایش گذاشتن هنرپیشه‌ها و مدل‌های تبلیغات، نگاه به مقوله خوش‌تیپی عوض شد و ذائقه عمومی به سمت داشتن وزن کمتر از استاندارد‌های سلامتی هم پیش رفت.
خلاصه اینکه چاقی و اضافه وزن فقط تهدیدکننده سلامت جسم نبود و روان خیلی‌ها را هم درگیر کرد. انواع رژیم‌های عجیب و غریب اینترنتی که اسم برخی از آن‌ها را تا پایان عمرتان هم نخواهید شنید، عمل‌های زیبایی‌ای که یکی پس از دیگری همچون معجزه‌ای از دم و دستگاه متخصصان زیبایی سر برمی‌آورند و دارو‌ها و مکمل‌هایی که جز دکان عطاری‌ها در برخی داروخانه‌ها و در فضای مجازی هم عرضه می‌شوند نتیجه همین دغدغه است. امروز بر آن شدیم به کمک برخی متخصصان در حوزه‌های مختلف، به این چالش مهم نگاهی دوباره بیندازیم.
به چه کسی چاق می‌گویند؟
تعریفی که هرکدام از ما از چاقی داریم با دیگری متفاوت است. برای نمونه، مردم عادی به فردی که شکم بزرگی دارد یا به دلیل اضافه وزن هنگام راه رفتن به مشکل برمی خورد چاق می‌گویند. پزشکان به کسانی که بیش از ۱۵ درصد اضافه وزن داشته باشند و متخصصان زیبایی به فردی که پهلوی باریک و شکم صاف نداشته باشد چاق می‌گویند. برای همین، می‌توان ۳ وزن متفاوت را برای متناسب بودن اندام هر فردی تعریف کرد: وزن زیبایی اندام، وزن ایده آل و وزن سلامتی.
خانمی بیست و پنج ساله
قد ۱۶۶سانتی متر
دور مچ ۱۶۱ میلی متر
وزن سلامتی ۶۶ کیلوگرم
وزن نرمال ۶۰ کیلوگرم
وزن زیبایی ۵۴ کیلوگرم
اضافه وزن هم در واقع به داشتن وزنی بیش از حد ایده‌آل گفته می‌شود که طبق استاندار‌های قد و وزن و شاخص توده بدنی (BMI) فرد تعریف می‌شود. این اضافه وزن همواره به دلیل افزایش چربی در بدن نیست. گاهی برای فردی هم که دارای حجم عضلانی زیادی باشد به کار می‌رود. برای به دست آوردن شاخص توده بدنی کافی است وزن فرد به کیلوگرم را بر قد او به متر به توان ۲ تقسیم کنید. اگر عددی که به دست می‌آید کمتر از ۱۸/۵ باشد فرد لاغر، بین ۲۵ تا ۲۹/۹ دارای اضافه‌وزن، بین ۳۰ تا ۳۴/۹ چاقی درجه‌یک، بین ۳۵ تا ۳۹/۹ چاقی درجه ۲ و اگر بیش از ۴۰ باشد چاقی خطرناک دارد. شاخص توده بدنی ۱۸/۵ تا ۲۴/۹ هم وزن مناسب را نشان می‌دهد.
فقط پرخور‌ها چاق می‌شوند؟
دکتر سارا موحد، متخصص تغذیه درباره این مورد می‌گوید: برای پیدا کردن جواب این پرسش باید نگاهی به متابولیسم بدن بیندازیم. متابولیسم یا همان سوخت و ساز در بدن ۲ کفه دارد. یکی مربوط به انرژی‌های دریافتی ماست که آن را از طریق خوردن تأمین می‌کنیم و دیگری به انرژی‌های مصرفی مربوط می‌شود که در ۳ بخش هزینه خواهد شد:
۱۰ درصد صرف هضم و جذب غذا، ۱۰ تا ۳۰ درصد صرف فعالیت‌های بدنی (در ورزشکاران به ۵۰ درصد هم می‌رسد) و باقی مانده صرف متابولیسم پایه بدن برای ترمیم و نگهداری از بافت‌ها خواهد شد.
با این حساب ترازویی، هر وقت کفه دریافتی در بدن بیش از کفه مصرفی باشد، بدن این انرژی اضافی را به صورت چربی ذخیره خواهد کرد. پس یکی از دلایلی اصلی در بروز چاقی پرخوری است که وقتی با کم تحرکی همراه می‌شود، خیلی سریع کفه انرژی‌های دریافتی ما را سنگین می‌کند. پرخوری صرف را باید عامل ۹۰ درصد از چاقی‌ها دانست. در بقیه موارد معمولا فرد بیماری خاصی مانند کم کاری تیرویید دارد که باید علت آن هرچه هست با معاینه و بررسی دقیق مشخص شود.
بهترین رژیم برای لاغری کدام است؟
به گفته این متخصص تغذیه: رژیم غذایی در واقع همان سبک تغذیه روزانه ماست که علمی‌تر برنامه ریزی می‌شود. یعنی متناسب با وضعیت هر بیمار، پزشک برای او رژیم غذایی خاصی توصیه می‌کند. این موضوع درباره چاقی هم صادق است که باید اصولی و براساس وضعیت هر فرد در نظر گرفته شود. یعنی پس از اینکه علت چاقی مشخص شد، باید براساس نیاز‌های بدن فرد، برای او برنامه غذایی خاص و در صورت نیاز دارو تجویز کرد.
مشکلی که در بیشتر رژیم‌های غذایی می‌بینیم یا کاهش وزن‌های شدید و ناگهانی یا شکستن‌های مداوم رژیم و تکرار آن به دفعات زیاد است که هردو بیش از مشکل چاقی برای فرد زیان آور است.
وقتی فرد کاهش وزن شدید دارد، بدن شرایط را بحرانی در نظر می‌گیرد و از پروتئین‌های بافت عضلانی و کبدی تولید انرژی می‌کند. بافت عضلانی جزو سرمایه‌های بدن است و در فعالیت‌هایی مانند پمپاژ خون، تأمین استقامت بدن و جلوگیری از پوکی استخوان نقش بسزایی ایفا می‌کند.
افرادی هم که به دلیل پیروی از رژیم‌های غذایی نادرست و عارض شدن گرسنگی و ضعف مجبور به شکستن رژیم و تکرار آن می‌شوند، افزون بر اینکه درطول زمان دنبال کردن رژیم بافت عضلانی خود را از دست می‌دهند، در زمان رها کردن رژیم هم چربی را جایگزین عضله می‌کنند، یعنی یک بازی دوسرباخت؛ بنابراین هیچ گاه خودسرانه رژیم نگیرید، به ویژه وقتی بیماری زمینه‌ای مانند نارسایی کلیوی، کبدی، قلبی، مشکلات خودایمنی یا کبد چرب دارید.
مشاوران تغذیه به خوبی می‌توانند نیاز‌های بدن شما را تعیین و براساس آن رژیمی مناسب و در صورت نیاز دارو و حتی عمل جراحی به شما توصیه کنند.
چاقی بر سلامت روان هم تأثیرگذار است؟
حتما این مثل را شنیده اید که «عقل سالم در بدن سالم است». یعنی بین سلامت جسم و سلامت روان شما رابطه‌ای دوسویه وجود دارد و با درگیر شدن هریک در موضع ضعف، ناخواسته دیگری هم درگیر می‌شود و قوای خودش را از دست می‌دهد.
چاقی چه محصول پرخوری و کم تحرکی باشد چه بیماری، تصور فرد از بدن خودش را به هم می‌ریزد و هرچه بین این تصویر با تصویر ایده آلی که فرد از تناسب اندام و زیبایی در ذهن دارد فاصله بیشتری ایجاد شود، میزان فشار روانی و در نتیجه افسردگی و اضطراب او بیشتر خواهد شد. به این رابطه از زاویه دیگری هم می‌توان نگاه کرد. بیشتر افراد وقتی گرفتار افسردگی می‌شوند برای اینکه بیماری و مشکلشان را نادیده بگیرند به سمت عادت‌های اشتباهی مانند اعتیاد کشیده می‌شوند.
این اعتیاد گاهی خودش را در قالب پرخوری نشان می‌دهد تا فرد بتواند ذهنش را از مشکل اصلی رها کند. به این پرخوری پرخوری عصبی می‌گویند که در دوره‌های متوالی تکرار می‌شود و فرد را گرفتار چاقی و اضافه وزن می‌کند. گاهی هم فرد دچار بی اشتهایی عصبی می‌شود که نتیجه اش لاغری مفرط خواهد بود.
امکان لاغری موضعی هم وجود دارد؟
حتما شما هم تبلیغاتی را که می‌گویند با خوردن فلان معجون یا انجام فلان حرکات ورزشی می‌توان فلان موضع بدن را لاغر کرد دیده یا شنیده اید، تبلیغاتی که فقط می‌کوشند در شما نیاز کاذب ایجاد کنند.
می‌گوییم «کاذب» به این دلیل که با برانگیختن یک حس بیش ازاندازه بزرگ نمایی شده در شما، از یک مشکل ساده یک نقص بزرگ می‌سازند. برای نمونه، داشتن مقداری چربی در ناحیه شکم طبیعی و لازم است و هیچ دلیلی ندارد دل و روده تان از زیر پوست بیرون بزند!
در این بین، آنچه به عنوان راهکار به شما معرفی می‌شود خوردن فلان معجون، بستن گن‌های لاغری، روغن مالی یا حتی انجام حرکات ورزشی خاص مانند دراز و نشست بی فایده است، زیرا اصلا چیزی به اسم لاغری موضعی وجود ندارد. در همه این روش‌ها حذف چربی از یک منطقه خاص مانند شکم اتفاق نمی‌افتد بلکه فقط به طور موقت چربی در بدن جابه جا می‌شود و خیلی زود هم دوباره به جای اولش برمی گردد. به همین دلیل، بعد از مدتی که دیگر گن نمی‌بندید یا ورزش نمی‌کنید، دوباره چربی‌ها در جای اولشان تجمع پیدا می‌کنند.
تجمع چربی در بدن از اطراف ناف شروع می‌شود و هرچه از این ناحیه دورتر شویم، از میزان چربی کاسته می‌شود. عکس این روند در زمان چربی سوزی اتفاق می‌افتد و شکم آخرین نقطه‌ای است که چربی اش را ازدست می‌دهد. پس حتی با ورزش و داشتن رژیم مناسب که تنها راه برای چربی سوزی است، نباید انتظار داشت چربی سوزی موضعی در بدن اتفاق بیفتد.
وقتی ورزش می‌کنید، همه بدنتان عرق می‌کند و چربی سوزی هم به یک اندازه در تمام بدن اتفاق می‌افتد، ولی، چون حجم چربی در ناحیه شکم زیاد است، کمتر به چشم می‌آید. پس فریب تبلیغات پیرامونتان را نخورید و همیشه به یاد داشته باشید تنها با ورزش و داشتن یک رژیم مناسب در طولانی مدت است که هم چربی‌های اضافه بدنتان را آب می‌کنید هم بدنی عضلانی و روحیه‌ای شاداب خواهید یافت.
داروی گیاهی برای لاغری داریم؟
دکتر هانا مهرابیان، متخصص طب سنتی اینگونه توضیح می‌دهد: تبلیغاتی که در فضای مجازی یا سردر عطاری‌ها درباره دارو‌های گیاهی لاغرکننده مانند قهوه سبز یا جینسنگ می‌بینیم و می‌خوانیم دروغی بیش نیست به ویژه اگر بدون در نظر گرفتن علت چاقی، برای همه یک دارو یا دمنوش تجویز شده باشد.
به عبارت ساده تر، در طب سنتی اصلا داروی گیاهی‌ای که مختص چربی سوزی باشد نداریم. البته برخی از گیاهان مانند زنجبیل هستند که با افزایش دما و متابولیسم بدن به افزایش سوخت و ساز کمک می‌کنند و زمانی که این سوخت و ساز همراه با فعالیت بدنی کافی باشد، چربی‌های ذخیره در بدن را می‌شکند.
همچنین عرقیاتی مانند زیره و شوید این قابلیت را دارند که در افراد بلغمی مزاج رطوبت را کم کنند، اشتها را پایین بیاورند و به کاهش وزن منجر شوند.
بنابراین، لازم است پیش از هر نوع تجویزی، ابتدا علت و منشا چاقی را در فرد بیابیم. سپس از کمک کننده‌های لاغری استفاده کنیم.
دیدگاه های ارسال شده توسط شما، پس از تائید توسط شهرآرانیوز در سایت منتشر خواهد شد.
نظراتی که حاوی توهین و افترا باشد منتشر نخواهد شد.
