زهرا شریعتی | شهرآرانیوز؛ در واپسین روزهای بهار امسال همه ما شاهد اتفاق مهم و ناگواری به نام جنگ تحمیلی علیه کشورمان بودیم که خواهناخواه بر زندگی فردی و اجتماعیمان در ابعاد مختلف اثرگذار بود و تغییراتی ایجاد کرد؛ ازجمله عزاداری سیدوسالار شهیدان در ماه محرم و صفر که امسال با حالوهوایی متفاوت برگزار شد؛ خصوصا برای جوانترها که با اولین تجربهشان از شرایط جنگی مواجه بودند.
اگر تابهحال فقط روایت مصائب کربلا و روضهها را شنیده بودیم، حالا با دیدن جنایتهای رژیم اشغالگر صهیونیستی و شهدای این تجاوز آشکار در گوشهوکنار شهرها و روستاها، از نزدیک شاهد روضههای متعدد بودیم و بار سنگین غمی که بر دلها میگذاشت. حالا دیگر با تمام وجود درک میکنیم که «کل یوم عاشورا و کل ارض کربلا» یعنی چه؛ اینکه چه دلیلی دارد صرفا برای مصائب اهلبیت (ع) در ۱۴۰۰ سال پیش عزاداری نکنیم و حواسمان به حسین و یزید زمان نیز باشد و....
گزارش پیشرو نگاهی انداخته است به حالوهوای برنامهها و عزاداریهای حسینی مردم مشهد همزمان با دفاع مقدس دوازدهروزه و پس از آن.
اعضای هیئت زینب کبری (س) در محله طبرسی شمالی، مشغول برپایی موکب و جشن غدیر در محله بودند که با وقوع تجاوز رژیم صهیونیستی غافلگیر شدند، اما متوقف نه. نرگس فتح اللهی، مسئول هیئت، میگوید:
«طبق برنامه، مسجدمان سه روز پیش از عید سعیدغدیر در طبرسی ۱۶ با همراهی سایر هیئتهای محله، موکب و مراسم جشن داشت. ما هم همراه گروه دختران مسجد، مشغول پوشش رسانهای بودیم که همان روز اول، حمله رژیم غاصب اسرائیل اتفاق افتاد. همان زمان با خانمهای مسجد تصمیم گرفتیم روضههای خانگیمان را که به یاد مصائب حضرت زینب (س) به عنوان صاحب نام هیئتمان، چندوقتی دنبال شروعش بودیم، بعد از عاشورا تا اربعین برگزار کنیم که به لطف خدا هر سه شنبه در منزل یکی از خانمهای محله در حال برگزاری است و به یاد شهدا و با نیت پیروزی جبهه حق، طبق سفارش رهبر معظم انقلاب، قرائت سوره فتح و دعای هفتم صحیفه سجادیه و توسل به اهل بیت (ع) را در برنامه مان داریم».
او با اشاره به برکات دعای دسته جمعی و همدلیای که در روضههای خانگی وجود دارد و کمتر جایی دیده میشود، از استقبال خوب بانوان محله میگوید و اینکه این روضهها بناست تا سال دیگر همراه با تبیین مسائل روز ادامه یابد: «برخی خانمها نذر هرساله برای محرم داشتند که حالا در قالب این روضهها برگزار میشود؛ البته با جمعیت بیشتر و محتوای پربارتر. برخی هم چهلم یا سالگرد عزیزان ازدست رفته شان را با این روضهها ادغام میکنند».
ازطرفی گروه جهادی این هیئت، هم زمان با روزهای دفاع مقدس دوازده روزه، به منظور تقویت همدلی و توانمندی بانوان مسجدی برای مشارکتهای فرهنگی اجتماعی، دوره کنشگری مجازی و حضوری در فضای جنگ را برگزار کرد که درنتیجه آن، دهها بانوی روایتگر جنگ پرورش یافتند: «برای دختران و سنین کمتر نیز یکی از خانمهای فعال حوزه رسانه، با سابقه چندین ساله به نیت شهدای جنگ تحمیلی و کمک به جبهه مقاومت، دوره آموزشی برگزار کرد که خروجی آن، راه اندازی به اصطلاح رادیوی مجازی بود؛ به این ترتیب که اخبار جنگ درقالب پادکست طنز در یک کانال مجازی منتشر میشد و استقبال گسترده اقشار مختلف را به همراه داشت».
برخی بانوان هم به صورت خودجوش روضه خانگی هرساله شان در ماه محرم را با نیت فرج ولیعصر (عج)، سلامتی نایب برحقشان و نابودی رژیم صهیونیستی برگزار کردند؛ مانند اعظم خانم، از اهالی محله کوثر که خیلی باسلیقه پوستری زیبا با طرح سنتی برای اطلاع رسانی روضه اش تدارک دیده است و بخشهای مختلف روضه را هم با کمک دوستانش اداره میکند: «اینجا از سخنران، ارائه دهنده تدبر در قرآن، تحلیلگر سیاسی و روضه خوان گرفته تا مربی حسینیه کودک و نوجوان، همه از بانوان و دوستان و همسایهها هستند؛ هرکه داوطلب باشد، میتواند از این فرصت استفاده کند تا هم خودش رشد کند، هم مخاطبان بهره ببرند؛ چراکه به گفته حاج قاسم، آدمها بنا به ظرفیتشان میتوانند در فرصتها کاری انجام دهند».
«خیمه انقلاب» نامی آشنا برای مردم محله قرنی و موسوی قوچانی است؛ خیمهای که هر سال با شروع محرم پا میگرفت و میزبان مردم برای یک دهه سوگواری حسینی بود، اما امسال خیلی زودتر و از عیدغدیر برپا شد، آن هم با اعلام پویش نذرهای مردمی برای قربانی به نیت سلامتی رهبر معظم انقلاب و نصرت رزمندگان اسلام؛ مردمی که تا پیش از این معمولا برای اطعام عزاداری حسینی نذر میکردند، حالا درحالی که مجموع نذرشان به ۲۱ میلیون تومان میرسید، در این پویش مشارکت کردند که درنهایت، هم قربانی انجام شد و هم نذرشان به اطعام مراسم شب سوم محرم در هیئت رسید.
مدرسه علمیه حضرت زینب (س) در محله راه آهن نیز با اینکه هر سال فقط برای طلاب خود مراسم سوگواری برگزار میکرد، امسال از عموم بانوان برای حضور دعوت کرد و به یاد شهدای دفاع مقدس مقابل رژیم صهیونیستی، ابتکاراتی داشت. سجادی، مسئول فرهنگی تبلیغی مدرسه، میگوید: «امسال با توجه به شرایط کشور و تجربه جنگ دوازده روزه، برخلاف هرسال که در پنج روز اول محرم صرفا برای طلاب مراسم سوگواری برگزار میکردیم، در مساجد و مراکز عمومی نیز اطلاعیه مراسم را توزیع کردیم.
درنتیجه استقبال پرشورتر از گذشته بود و حضار درخواست کردند در دهه دوم و سوم محرم نیز ادامه پیدا کند. زیارت عاشورای ابتدای مراسم به نیت شهدای کربلا تا جنگ اخیر قرائت میشد و بعد سخنرانی و روضه خوانی حماسی درباره نوع انتخاب، تصمیم گیری و وظایف ما در کربلای امروز».
آن طور که خانم سجادی تعریف میکند، مکان مراسم نیز با چفیه و عکس شهدای دفاع مقدس هشت ساله و دوازده روزه آراسته شده بود و رنگ وبوی دیگری داشت: «علاوه بر این درکنار صبحانه و پذیرایی که معمولا از نذرهای مردم و کادر مدرسه به نیت شهدای جنگ تهیه میشد، رزق معنوی شامل کارتهایی از تصویر شهدا همراه با شرح مختصر پیشرفتها و جایگاه ایران در جهان و خاورمیانه به حضار ارائه میشد که با استقبال بسیار روبه رو شده بود و بنا داریم در مراسم سه روز پایانی ماه صفر نیز از این ایده استفاده کنیم.
درمجموع روحیه شهادت طلبی و ایثارگری دربین شرکت کنندگان، پررنگتر از گذشته بود و دنبال عزاداری آگاهانه و شور توأم با شعور بودند؛ اغلب خانمهای کم حجاب که رزق شهدایی را دریافت میکردند، میگفتند به ظاهر ما نگاه نکنید، ما عاشق وطن و شهدایمان هستیم».
مسجد المنتظر واقع در بولوار حسابی شمالی نیز امسال برنامه عزاداری متفاوتی را نسبت به گذشته تجربه کرد؛ از تغییر دکور مراسم تا تغییر محتوا و اتفاقات حاشیهای. حسن ملوندی، از مسئولان هیئت این مسجد، تعریف میکند: «امسال دکور مراسم با تصاویر شهدا و متناسب با فضای دفاع مقدس اخیر طراحی شد. همچنین موضوع سخنرانی، مرتبط با شرایط روز بود و لباس خادمان مراسم نیز به نشانه آماده باش، همه یکدست نظامی بود.
ایستگاه صلواتی مقابل مسجد هم که به تصویر شهدا مزین شده بود، هر شب پذیرایی همراه با پخش مداحیهای حماسی داشت و درمجموع حال وهوای خاصی ایجاد شده بود و مشارکت مردم بیشتر و پررنگتر بود، حتی کسانی که قبلا اهل هیئت و عزاداری نبودند، حضور داشتند؛ اغلب مردم از نوجوانان گرفته تا بزرگ سالان تقاضای عضویت در بسیج را داشتند و میپرسیدند گشت یا ایست بازرسی ندارید که کمکتان کنیم؟ ناگفته نماند که از عید غدیرخم تا عاشورا نیز پویش نذر قربانی را برای سلامتی رهبر معظم انقلاب برگزار کردیم که با مشارکت مردم، یازده گوسفند، قربانی و صرف اطعام عزاداران دهه اول محرم شد».
یکی دیگر از تجارب متفاوت سوگواری اباعبدا... الحسین (ع) در سال جاری، مربوط به مسجد ثارا... در محله کوثر است که ایستگاه صلواتی جالبی را برگزار کرده بود؛ این مسجد با هدف حفظ روحیه و تبیین اقتدار نظامی جمهوری اسلامی ایران، یک ایستگاه صلواتی هنری را ترتیب داده بود که هنرمندان روی دیوار، نقش موشک و تجهیزات نظامی میکشیدند و کودکان و نوجوانان با هر ظاهر و سلیقهای، نامشان را به عنوان سرباز روی آنها مینوشتند و خودشان با ابزارهای موجود برای خود سربند درست میکردند.