شبکه ارتباطی 5G چه مشاغل تازه‌ای ایجاد می‌کند؟

علیرضا وفایی نیا | شهرآرانیوز - مدت هاست که درباره شبکه‌های ۵G و قابلیت‌های آن در دنیا حرف و حدیث‌های فراوانی به گوش می‌رسد. نسل پنجم شبکه‌های ارتباطی از چند سال قبل در بعضی شهر‌های دنیا به صورت آزمایشی پیاده سازی شده بود و ماه‌های گذشته بالأخره پای این فناوری به کشور ما هم باز شد. مرداد امسال نخستین سایت ۵G کشور در پژوهشگاه ارتباطات و فناوری اطلاعات به بهره برداری رسید و هفته گذشته هم کیش به شبکه نسل پنجم ارتباطی پیوست.

 

مهم‌ترین ویژگی نسل تازه شبکه‌های ارتباطی را باید توسعه مدل‌های جدید کسب وکار‌ها به شمار آورد. در این مطلب می‌خواهیم بستر‌های تازه‌ای را که با ایجاد ۵G در حوزه‌های کسب وکار به وجود می‌آید بررسی کنیم و ببینیم کسب وکار‌های فناور آینده کشورمان با استفاده از قابلیت‌های نسل پنجم شبکه‌های ارتباطی در چه حوزه‌هایی می‌توانند توسعه پیدا کنند.

اینترنت ۵G پنجمین نسل از فناوری اینترنت دیتا (سلولار) است که حجم بالایی از سرعت اینترنت، پوشش شبکه و پاسخ‌گویی سریع سرور را در اختیار کاربران قرار می‌دهد. اما چقدر سریع؟ دموی شرکت ورایزن از اینترنت ۵G نشان می‌هد این نسل از اینترنت می‌تواند سرعتی معادل یک گیگابیت در ثانیه را ارائه دهد. این یعنی چیزی حدود ۱۰ تا ۱۰۰ برابر سرعت متوسط اینترنت فعلی که کاربران از آن استفاده می‌کنند و سریع‌تر از تمامی سرویس‌های اینترنت کابلی و فیبر نوری که وجود دارد.

 

یکی دیگر از ویژگی‌های اینترنت ۵G تأخیر بسیار ناچیز است. منظور از تأخیر، زمان پاسخ گویی به دستور‌های شماست. برای مثال، زمانی که روی یک ویدئو برای پخش کلیک می‌کنید، یک درخواست برای شبکه ارسال می‌شود. سپس ویدیو برای شما پخش می‌شود. اینترنت ۵G آمده است که زمان انجام این فرایند را به حداقل زمان ممکن کاهش دهد.

 

در فناوری ۴G سرعت پاسخ گویی به دستور‌های کاربر چیزی حدود ۲۰ میلی ثانیه است که اینترنت ۵G این عددی را به یک میلی ثانیه کاهش می‌دهد. کاهش تأخیر در پاسخ گویی در برخی زمینه‌ها بسیار حیاتی است. مثلا برای انجام بازی‌های واقعیت مجازی یا برای یک عمل جراحی از راه دور که توسط چند روبات انجام می‌شود این تأخیر هرقدر کمتر باشد بهتر است.

توسعه شهر هوشمند یکی از مهم‌ترین برنامه‌های مشهد در سال‌های گذشته به شمار می‌رود، پروژه‌ای که برای رسیدن به آن، افزایش زیرساخت‌های اینترنت اشیا در شهر یکی از مهم‌ترین اقدامات به شمار می‌رود. برای ایجاد بستر مطمئن و پایدار اینترنت اشیا، استفاده از نسل پنجم شبکه‌های ارتباطی امری حیاتی است. در کنار زیرساخت، استارت آپ‌های مختلفی مانند «آیریک» هم در مشهد مشغول کار روی هوشمندسازی خانه‌ها به کمک اینترنت اشیا هستند و ایجاد شبکه‌های ۵G گام مهمی در رشد این کسب و کار‌ها به شمار می‌رود. علاوه بر هوشمندسازی خانه ها، در حوزه سلامت هم استارت آپ‌های مختلفی مانند «سلام دکتر» در حال توسعه پزشکی از راه دور (تله مدیسن) در مشهد هستند و همه این کسب وکار‌ها به بستر پایدار و پرسرعت شبکه ارتباطی نیاز دارند. اما انگار در این حوزه توجه چندانی به مشهد نشده است و زمانی که از اداره کل ارتباطات و فناوری اطلاعات استان خراسان رضوی پیگیر زمان راه اندازی ۵G در مشهد شدیم، نوروزی، کارشناس توسعه شبکه‌های ارتباطی این سازمان، اعلام کرد هنوز هیچ برنامه مشخصی در این زمینه از طرف وزارت ارتباطات به آن‌ها اعلام نشده است. به نظر می‌رسد وزارت ارتباطات بیشتر در حال اجرای نمایش با این فناوری تازه است، وگرنه از نظر میزان نیاز و آمادگی اکوسیستم فناور، مسلما مشهد اولویت خیلی بیشتری در مقایسه با شهر‌هایی مثل کیش برای راه اندازی نسل پنجم شبکه ارتباطی دارد. البته هفته گذشته وزیر ارتباطات اعلام کرد تا پایان امسال، بخش درخور توجهی از مناطق پرتراکم کشور به ۵G مجهز می‌شوند. باید تا آخر امسال منتظر بمانیم و ببینیم این وعده در نهایت چه زمانی به سرانجام خواهد رسید.

از زمان معرفی نسل پنجم شبکه تلفن همراه، شایعات، دیدگاه‌ها و حرف و حدیث‌های بسیاری در مخالفت با این فناوری مطرح شده است. فروردین امسال بیانیه ۲۳۰ نفر از دانشمندان از ۴۰ کشور جهان درباره پیامد‌های انسانی و زیست محیطی گسترش انتشار امواج الکترومغناطیسی با توسعه نسل پنجم شبکه تلفن همراه منتشر شد. این بیانیه پیشنهاد می‌کرد که پیش از راه اندازی اینترنت نسل پنجم، تحقیقات بیشتری درباره آن انجام شود.

 

البته هراس این گروه صرفا به پیامد‌های احتمالی اینترنت نسل پنجم محدود نمی‌شود. این دسته از افراد حتی درباره نسل دوم و سوم و چهارم شبکه تلفن همراه و همچنین اینترنت بی سیم Wifi نیز نظر مشابهی دارند و معتقدند که هنوز درباره بی خطر بودن اینترنت وای‌فای نیز تردید وجود دارد. شایعه‌ای دیگر درباره فناوری ۵G باور به این است که کرونا به اینترنت نسل پنجم مرتبط است و ووهان نخستین شهری بوده که اینترنت نسل پنجم در آن راه اندازی شده است. این ادعا البته درست نیست.

 

ووهان یکی از شهر‌هایی بوده که طرح اولیه اینترنت نسل پنجم در آن‌ها راه اندازی شده است، نه اولین شهر. پکن، شانگ‌های و شهر‌های دیگر نیز در دایره نخستین شهر‌هایی قرار می‌گیرند که در آن‌ها اینترنت نسل پنجم پایه ریزی شده است. با همه این شایعات، هیچ شاهد و گواهی مبنی بر ارتباط بین اینترنت نسل پنجم و دستگاه ایمنی بدن انسان وجود ندارد. به بیان دیگر، اینترنت نسل پنجم ادامه همان روش و همان سیستمی است که در شبکه نسل چهارم، نسل سوم و نسل دوم شبکه تلفن همراه تجربه کرده ایم.

اینترنت اشیا از جمله فناوری‌های انقلابی سال‌های گذشته است که در آینده‌ای نه چندان دور، احتمالا کاربرد‌های فراوان آن را در زندگی روزمره مان شاهد خواهیم بود. هرروز مصرف داده ما بیشتر و بیشتر می‌شود. گوشی هوشمند، ساعت هوشمند، واقعیت مجازی، پهپاد، وسایل هوشمند خانه مثل ماشین لباسشویی و یخچال، دستیار صوتی و ... چیز‌هایی هستند که هرروز با آن‌ها سروکار داریم. با رفتن به سمت اینترنت اشیا همه این‌ها به داده‌های زیادی نیاز دارند. مهم‌تر اینکه به تعداد زیاد خطوط ارتباطی، بازدهی بهتر و مصرف انرژی کمتر نیاز خواهند داشت.۵G به ما اطمینان خواهد داد در آینده با میلیارد‌ها دستگاه متصل به اینترنت، بتوانیم ارتباط خود را حفظ کنیم.

 

در واقع، باید گفت بدون ۵G اینترنت اشیا وجود نخواهد داشت. با توسعه این فناوری، علاوه بر افراد، میلیارد‌ها دستگاه هم به اینترنت متصل خواهند شد و خیلی از آن‌ها به ارتباطی پایدار و پرسرعت نیاز خواهند داشت. سیستم ۴G فعلی بازدهی و زمان تأخیر را بهینه کرده است، اما ۵G اولین شبکه‌ای است که برای گسترش پذیری، چندکاربردی بودن و مصرف انرژی بهینه طراحی می‌شود. به عبارت دیگر، هر دستگاه و شبکه‌ای که برای ارتباط با اینترنت اشیا ساخته شود، به جای استفاده بدون وقفه و همیشگی از همه منابع، از هر چیزی در زمانی که به آن نیاز دارد استفاده می‌کند.

 

چندسالی می‌شود که بحث خودرو‌های خودران به یکی از موضوع‌های جذاب در صنعت خودرو دنیا تبدیل شده است و شرکت‌های مختلف در تلاش اند زودتر از بقیه بازار این محصولات را در دست بگیرند. در این بین، اینترنت پرسرعت ۵G یکی از مهم‌ترین هموارکنندگان مسیر رسیدن به خودرو‌های تماما خودران شناخته می‌شود.

 

کارشناسان اعتقاد دارند شبکه ۵G جانشین خوبی برای شبکه ۴G در خودرو‌های خودران خواهد بود. سرعت به مراتب بالاتر آن در مقایسه با ۴G بدین معناست که دستور‌های مرتبط با هدایت خودکار خودرو، در زمان به مراتب کمتری ارسال و دریافت خواهد شد. زمان تأخیر کوتاه یا «زمان تلف شده میان ارسال سیگنال تا دریافت پاسخ» برای خودرو‌ها در سرعت بالا بسیار حیاتی است.

 

خودروی که به شبکه ۵G مجهز و با سرعت ۱۰۰ کیلومتر بر ساعت در حال حرکت است، پیش از دریافت پاسخ مناسب نسبت به سیگنال ارسال شده تنها چند سانتی متر جابه جا می‌شود و این یعنی خودرو در شرایط اضطراری، زمان کافی برای کاهش سرعت یا تغییر مسیر مناسب خواهد داشت. این فرایند در اتصال به شبکه ۴G امکان پذیر نیست.

 

با رشد روزافزون نیاز به سرویس‏‌های سلامت در اقصی نقاط جهان و وجود محدودیت در تأمین منابع موردنیاز، همه کشور‌ها به دنبال راهکار‌هایی کم هزینه برای پاسخ گویی به نیاز شهروندان خود هستند. جراحی از راه دور و روبات‏‌های دستیار شخصی ۲ راهکار نوین برای ارائه سرویس‏‌های حوزه سلامت به شهروندان با صرف هزینه کم است. در جراحی از راه دور، صد‌ها کیلومتر دورتر از بیمار، پزشک با مشاهده ویدئوی موضع موردنظر، جراحی را بر روی ماکت بیمار انجام می‏ دهد. در سمت بیمار نیز یک روبات وظیفه انجام بی‏ کم‏ و کاست اقدامات پزشک را بر عهده دارد. بدیهی است که در این عملیات کوچک‌ترین اختلال و تأخیر در انتقال داده‌ها و دستور‌ها نتایج مهلکی به همراه خواهد داشت. ازاین رو ۵G تنها شبکه بی‏سیمی است که می ‏توان برای انجام جراحی از راه دور به آن اعتماد کرد.

 

 

روبات‏‌های دستیار شخصی با استفاده از فناوری هوش مصنوعی قادرند به افراد بیمار و مسن کمک کنند زندگی مستقلی داشته باشند. این روبات‏‌ها وظایفی مانند نظافت منزل، تأمین مایحتاج زندگی و نظارت بر سلامتی افراد را به صورت خودکار انجام می‏ دهند. همچنین در سطحی بالاتر، روبات‏‌های دستیار شخصی قادر به درک احساسات انسانی (مانند تحمل درد، ضعف و ناراحتی)، تعامل با انسان‏‌های پیرامون و انجام وظایف پیچیده هستند.

 

انجام اعمال هوشمندانه و وظایف پیچیده بالا نیاز به قدرت پردازشی بالا و استفاده از داده‏‌های بسیاری از منابع مختلف دارد. از آنجایی که روبات‏‌ها توان پردازشی و منابع اطلاعاتی محدودی دارند، لازم است روبات‌های دستیار شخصی اتصال پرظرفیت و قابل اطمینانی با سرویس دهندگان ابری داشته باشند. ۵G شبکه‏‌ای است که این نیاز را برآورده می ‏سازد.