فرهنگ رضوی و پویش مهربانی بانوان ایرانی

هویت هر کشور ریشه در فرهنگ مردم آن دارد. ایرانیان که از دیرباز به مهمان‌نوازی، غیرت، جوانمردی، سلحشوری و ارادت به اهل بیت عصمت و طهارت شهره‌اند، با استقبال کم‌نظیر خود از امام رضا (ع) در مسیر طولانی مدینه به مرو، شور و شوق و ارادت مثال‌زدنی خود به آستان نبوی و علوی را به نمایش گذاشتند.
هجرت ناخواسته حضرت رضا (ع) از مدینه به مرو سرآغاز تحولات فرهنگی عمیق و گسترده‌ای در جغرافیای بزرگ ایران‌زمین شد. امام رضا (ع) به دلیل آگاهی از خطرات احتمالی این هجرت که می‌توانست باعث ناامنی برای اعضای خانواده باشد، از همراه بردن همسر و فرزند به مرو دوری کردند. در این میان، شیرزنان ایرانی که از زمان نهضت کربلا داغدار شهادت حضرت امام حسین (ع) و یاران باوفای سالار شهیدان و مرارت‌های طاقت‌فرسای سفیر بزرگ کربلا، حضرت زینب (س)، بودند، جلوه‌های زیبایی از ارادت خود به امام رضا (ع) را به منصه ظهور رساندند. آنان که از سویی از حضور امام رضا (ع) در خانه خود احساس خوشایندی داشتند و از سوی دیگر، غربت امام رضا (ع) و دوری ایشان از خانواده باعث نگرانی آنان شده بود، تلاش کردند با تقویت فضای همدلی و هم‍راهی با امام (ع)، رنج غربت را کاهش دهند.

 

هجرت امام رضا (ع) به مرو فرصتی فراهم آورد که بار دیگر کرسی‌های اندیشه‌ورزی و مناظره احیا و زمینه برای ترویج دوباره کرسی‌های فقاهت بر اساس میراث ذی‌قیمت امام محمد باقر (ع) و امام جعفر صادق (ع) تقویت شود. در این میان، امام رضا (ع) که از تضییع حقوق زنان متأثر بودند، تلاش فراوانی برای تبیین، ترویج و تشریح مقام زن و نقش مقدس مادری در تحکیم و تعالی خانواده و اعتلای نشاط اجتماعی زنان مبذول داشتند. ایشان با نقل روایتی از پیامبرخاتم (ص) می‌فرمایند: خداوند به زنان مهربان‌تر از مردان است. هرکس زنی را که پیوند خویشاوندی با او دارد خرسند کند، باعث خشنودی خداوند شده است.

 

امام رضا (ع) در ۲ سالی که در مرو حضور داشتند، تصویر جذابی از سبک زندگی اسلامی را ترسیم کردند. زیست ساده، مردمی و نشست و برخاست مهربانانه و بی‌تکلف ایشان به گونه‌ای بود که هر انسان خردمندی را مجذوب خود می‌کرد. در این میان، زنان ایرانی که اولین‌بار بود حضور امام معصوم را بین خود تجربه می‌کردند، بیش از دیگران مجذوب رفتار معصومانه و مهربانانه ایشان قرار گرفتند و عشق زلال و ارادت خالصانه خود به خاندان عصمت و طهارت را در وجود امام رضا (ع) جلوه‌گر کردند. از این پس، فرهنگ رضوی در رفتار و کنش زنان ایرانی به صورت یک پویش خودجوش متبلور و باعث گسترش و تعمیق این فرهنگ در اقصی نقاط عالم شد. اکنون که قرن‌ها از حضور گرم، صمیمی و ساده امام مهربانی در ایران می‌گذرد، زنان این مرز و بوم هم‌چنان با تبعیت از سیره و سلوک امام رضا (ع) به شکل‌های مختلف نظیر نذر، احسان به نیازمندان، عیادت از بیماران، گره‌گشایی از مستمندان و ارائه دیگر خدمات موردنیاز مردم، باعث نهادینه شدن پویش مهربانی و گسترش فرهنگ رضوی در قامت میثاق و منشور زیست اجتماعی و فرهنگی شده‌اند. امیدواریم روز‌به‌روز شاهد وسعت و تنوع پویش مهربانی زنان این مرز و بوم باشیم.