شناسایی دقیق کودکان خیابان؛ گام اول سامان دهی

گروه جامعه | شهرآرانیوز؛ چرخه فقر، اعتیاد والدین، گسست خانواده‌ها و بلاتکلیفی کودکان زیر خط فقر، همه و همه دست به دست هم داده است تا جمعیتی که آمار‌های کارشناسی و پژوهش‌های اجتماعی، آن را تا ۳۰ هزار کودک خیابان اعلام می‌کند و آمار بهزیستی ۱۵ هزار تا، زندگی شان را پشت چراغ‌های قرمز شهر جست وجو کنند. فرقی نمی‌کند صبح زود باشد، ظهر خلوت یا نیمه شب تاریک؛ در هر ساعتی از روز و شب، در دود و دم ماشین‌ها و ترافیک چهارراه‌های شهر، پیدایشان می‌شود. جثه کوچک و چهره معصومانه آن ها، دل هر رهگذری را به درد می‌آورد و این دقیقا همان چیزی است که باند‌ها و مافیای کودکان کار به دنبالش هستند تا با بهره کشی از کودکان، جیب خودشان را پُر کنند.

آن طورکه محمود علیگو، سرپرست دفتر امور آسیب دیدگان اجتماعی سازمان بهزیستی کشور، از اجرای طرحی پنج گانه برای شناسایی و سامان دهی کودکان کار گفته است، جمع آوری مشخصات بیومتریک کودکان، توانمندسازی خانواده کودک، اجرای طرح دوستدار کودک، بهره گیری از نظام تبلیغی، ترویجی و رسانه‌ای و رصد مستمر وضعیت کودک کار ازطریق سامانه‌ای ویژه، از سطوح پنج گانه این طرح به شمار می‌رود.

از اداره کل بهزیستی خراسان رضوی چند و، چون اجرای این طرح را پیگیری می‌کنیم. کارشناس مسئول امور آسیب دیدگان اجتماعی بهزیستی استان بیان می‌کند: مشکلاتی در طرح‌های قبلی شناسایی کودکان کار و خیابان بود که با طرح جدید و شناسایی از طریق اسکن عنبیه چشم، رفع خواهد شد. از جمله مشکلات، این بود که برخی کودکان خیابان از ترس فردی که آن‌ها را بر سر چهارراه‌ها می‌گمارد، نام اصلی شان را بر زبان نمی‌آوردند، یا هر بار در هر نقطه از شهر که در طرح‌های جمع آوری قرار می‌گرفتند، یک اسم را برای شناسایی خودشان می‌گفتند. مشکل شمارش چند باره و تکراری یک کودک در چند نقطه شهر نیز وجود داشت. با طرح جمع آوری بیومتریک کودکان کار و خیابان و اینکه عنبیه چشمشان ازطریق دستگاه اسکن خواهد شد، مشکلات موجود رفع می‌شود.

محمد غفاری زاده در گفتگو با خبرنگار ما به این نکته هم اشاره می‌کند که بسیاری از کودکان کار و خیابان، مدارک شناسایی و هویتی ندارند که با استفاده از فناوری اسکن عنبیه چشم، می‌توان این کودکان را سامان داد. او می‌افزاید: در واقع شناسایی دقیق کودکان خیابان، گام اول برای سامان دهی است و تا زمانی که شناسایی درست انجام نشود، در سامان دهی هم مشکل خواهیم داشت. همچنین در طرح جدید شناسایی کودکان کار و خیابان، مشکل خدمات تکراری و موازی که این کودکان ممکن است از تشکل‌های مردم نهاد دریافت کنند، رفع خواهد شد.
به گفته وی، بعد از شناسایی و در مراحل بعدی طرح پنج گانه، توانمندسازی خانواده این کودکان، طرح دوستدار کودک، طرح ورود کمک‌های نقدی مردم به کودکان به چرخه آسیب‌های اجتماعی و طرح فرهنگ سازی ترویجی و رسانه‌ای برای حمایت از این کودکان اجرا خواهد شد.

غفاری زاده در پاسخ به این سؤال خبرنگار ما که در کدام مناطق مشهد با دستگاه اسکن عنبیه چشم، شناسایی کودکان کار و خیابان انجام خواهد شد، توضیح می‌دهد: با شرکتی در تهران قرارداد بسته شده و قرار است به زودی دستگاه‌های اسکن عنبیه چشم را تحویل بدهند. این دستگاه‌ها را در مراکز بهزیستی نصب خواهیم کرد. کودکان خیابان را ابتدا همانند طرح سایبان سوار ون می‌کنیم، سپس برای تشکیل پرونده و شناسایی و سامان دهی به مراکز بهزیستی خواهیم آورد. همچنین اطلاعات این کودکان بعد از شناسایی از طریق عنبیه چشم در سامانه آنلاین کشوری قرار خواهد گرفت که شامل همه کودکان کار و خیابان است و امکان موقعیت یابی کودکان و سامان دهی آنان را فراهم می‌کند.

به گفته وی، در خراسان رضوی و به ویژه مشهد، با توجه به حساسیت‌های موجود درزمینه سامان دهی کودکان خیابان سر چهارراه ها، طرح سایبان مهر، فرای دستورالعمل‌های کشوری، از آبان سال گذشته آغاز شده و در این مدت برای ۵۰۰ کودک خیابان مشهد، پرونده شناسایی و سامان دهی تشکیل شده است.
کارشناس مسئول امور آسیب دیدگان اجتماعی بهزیستی استان تأکید می‌کند که باید نگاه ترحم آمیز و کمک مستقیم رهگذران به کودکان خیابان را حذف و کمک‌های غیر مستقیم مردمی را برای مشارکت در سامان دهی و حمایت از این کودکان جایگزین کرد.

وی از مردم تقاضا می‌کند که به کودکان کار و خیابان به طور مستقیم کمک نقدی نکنند؛ زیرا کمک‌های مالی مردم به کودکان خیابان به جیب خود این کودکان نمی‌رود و به جز مبالغ ناچیز در ازای روزمزد ایستادن آن‌ها بر سر چهارراه‌ها و میادین شهر، بقیه کمک‌های نقدی مردم از طریق مافیای کودکان وارد چرخه آسیب‌های اجتماعی مانند خرید و فروش مواد مخدر و تأمین مواد معتادان و ... می‌شود.