پدیده «شفق قطبی» چگونه ایجاد می‌شود؟

شیعه زاده | شهرآرانیوز؛ اغراق نیست اگر بگوییم یکی از زیباترین پدیده‌های طبیعی این جهان، تشکیل شفق‌های قطبی است. پدیده‌ای که تنها در نقاطی از کره زمین مشاهده می‌شود و سپیده دم قطب، بهترین زمان و مکان برای تماشای آن هاست. نور‌های رنگی، سیال و درخشانی که به آرامی در عرصه آسمان پیچ و تاب می‌خورند و اغلب به رنگ قرمز و سبز درمی آیند. چندین ماه پیش برای نخستین بار، فیزیک تشکیل شفق‌های قطبی کشف شد و بخش‌های مجهول ایجاد شفق‌های قطبی، در محیط آزمایشگاه، معلوم شد. این نور‌های جادویی زمانی تشکیل می‌شوند که الکترون‌های موجود در فضا، به سمت اتمسفر بالایی زمین سرازیر شوند و مولکول‌های اکسیژن و نیتروژن با هم برخورد کنند.

آنچه در این سناریو نامعلوم بود، علت حرکت الکترون‌ها به سمت زمین بود. حالا دانشمندان متوجه شدند که الکترون‌ها به واسطه میدان مغناطیسی زمین، به سمت جو و در واقعیت نیز با امواج آلفون حرکت می‌کنند. تأیید این موضوع، پس از دهه‌ها و در محیط آزمایشگاه، نحوه تشکیل شفق‌های قطبی را نشان داد و به عقیده محققان به احتمال زیاد این پروسه دقیقا همان چیزی است که موجب تشکیل شفق‌های قطبی در سیارات مشتری، زحل و دیگر سیارات می‌شود.

آن‌ها اغلب در نیم کره شمالی زمین ظهور پیدا می‌کنند و هنگامی از سبز به قرمز تغییر رنگ می‌دهند که طلوع خورشید نزدیک باشد. در گذشته قبایل بومی کانادا، به آن‌ها رقص ارواح می‌گفتند و امروز تماشای این رقص، آرزوی عده بسیاری در سراسر دنیاست. بلندای آن‌ها بین ۳۰۰ تا ۷۰۰ کیلومتر بالای زمین است و شفق سیارات زحل و مشتری با تلسکوپ هابل مشاهده می‌شود.

در اورانوس و نپتون هم شفق‌های قطبی به ندرت دیده شده اند و هنگامی که در زهره پدیدار می‌شوند، گاهی همه سطح آن را می‌پوشانند. ابیسکو در سوئد بهترین مکان تماشای شفق‌های قطبی است و بی آنکه هوای شهر‌های اطراف تا چه اندازه ابری است، آسمان ابیسکو همواره صاف و بدون ابر است.

فنلاند، ایسلند، روسیه، کانادا، آلاسکا، نروژ و برخی نقاط دیگر که در نزدیکی قطب شمال وجود دارند نیز کم و بیش میزبان شفق‌های قطبی هستند و گردشگران برای تماشای آن‌ها به این نقاط سفر می‌کنند. جادوی شفق‌های قطبی زمانی کامل می‌شود که در امتداد آسمان، جنگل‌ها و دریاچه‌های زیبا جا خوش کنند و جلوه‌ای از طبیعت را به تصویر بکشند که کمتر کسی تاکنون چنین قاب اعجاب انگیز و رازآلودی را دیده باشد. حرکت این شفق‌ها شبیه به پرده‌ای است که به وسیله باد این سو و آن سو می‌رود.