به نام دوچرخه‌سواران، به کام موتورسواران

سعیده ساجدی نیا - مسیر سبز دوچرخه است، اما موتورسواران در آن ویراژ می‌دهند، به زحمت دوچرخه‌هایی در مسیر دوچرخه تازه‌احداث‌شده خیابان سناباد دیده می‌شود. این مسیر بخشی کوچکی از ۵۸ کیلومتر مسیر سبزی است که قرار است تا پایان سال احداث شود که بی‌شک این اتفاق یکی از سبزترین رخ‌داد‌های شهر خواهد بود، در‌صورتی‌که مشکلات مسیر‌های تا‌کنون اجرا شده را نداشته باشد و ترافیک خیابان‌ها را سنگین‌تر نکند.
ویراژ موتورسواران که مسیر خلوت دوچرخه را به عنوان راهی برای فرار از ترافیک سناباد انتخاب کرده و دوچرخه سواران را فراری داده اند، تنها یکی از مهم‌ترین این مسائل است که مردم را درباره احداث دیگر مسیر‌های دوچرخه نگران کرده است. مردم می‌گویند اگر قرار باشد دیگر مسیر‌های سبز نیز همچون مسیر دوچرخه سناباد در قرق موتورسواران باشد، یا خودرو‌ها در کنار نرده‌های فلزی جداکننده با خیال راحت پارک کنند، این پروژه به هیچ‌وجه موفق نخواهد بود.

مسیر دوچرخه در قرق موتورسواران
در حقیقت در این مسیر با وضعیت عجیبی روبرو می‌شویم، حضور موتورسواران به جای عبور دوچرخه‌سوار‌ها. حتی در گفتگو با مردم متوجه می‌شویم نبود ایمنی لازم به دلیل حضور موتورسوار‌ها یکی از مهم‌ترین دغدغه آن‌هاست. مادری درباره مسیر دوچرخه سناباد می‌گوید: از وقتی مسیر‌های ویژه را راه اندازی کرده اند، پسرم مدام اصرار دارد که با دوچرخه مدرسه برود، اما واقعیت این است که وجود موتورسوار‌ها موجب شده است این اجازه را به او ندهم. زیرا باید هزار بار بمیرم و زنده شوم که فرزندم مسیر خانه تا مدرسه را با دوچرخه رفت و آمد کند.

نگرانی دوچرخه‌سواران از برخورد با موتور‌ها
حضور موتورسیکلت‌ها در مسیر سبز خطر جدی برای دوچرخه‌سواران دارد چرا که به گفته یکی از دوچرخه‌سواران موتورسیکلت‌ها با سرعت بالایی از این مسیر عبور می‌کنند و احتمال تصادف در آن‌جا زیاد است. یکی از این دوچرخه‌سواران می‌گوید یک بار نزدیک بوده برادر کوچکش با موتورسیکلتی در این مسیر تصادف کند و این موضوع او را به شدت ترسانده است. یکی از عابران نیز با گله از پارک خودرو‌ها کنار مسیر دوچرخه می‌گوید: مگر مسیر دوچرخه در نهایت قرار نیست به کم شدن ترافیک و پاک بودن هوا کمک کند؟ با احداث این مسیر اتفاقا ترافیک خیابان بیشتر شده است. یکی دیگر از اهالی خیابان سناباد که راننده تاکسی است نیز از افزایش ترافیک در پی ایجاد مسیر‌های دوچرخه گله دارد و می‌گوید: کار ما روزبه روز سخت‌تر می‌شود، زیرا در برخی خیابان ها، بخشی را به مسیر‌های ویژه بی آرتی اختصاص داده اند و حالا بخش دیگر هم مختص دوچرخه سوار‌ها شده است! این مسئله موجب شده است ترافیک برخی مسیر‌ها نه تنها سبک‌تر نشود بلکه گره بخورد و مدت زمان بیشتری را تا مقصد
در راه باشیم. گله‌های مردم زیاد، اما مشترک است، اما ریشه همه این نارضایتی‌ها به نبود فرهنگ‌سازی در زمینه استفاده صحیح از ۵۸ کیلومترمسیر دوچرخه مربوط می‌شود که قرار است تا پایان سال به بهره‌برداری برسد. از همین رو در گفتگو با مسئول پروژه توسعه حمل‌و‌نقل انسان محور شهرداری و رئیس کمسیون حمل‌و‌نقل شورای شهر مشهد در صدد راه‌کار‌هایی برای استفاده صحیح از این مسیر‌ها هستیم.

تلفات جانی دوچرخه‌سواران در معابر
«هر یکی‌دو هفته دست‌کم یک‌نفر تلفات جانی دوچرخه‌سوار در معابر گزارش می‌شود!»، این گفته رئیس کمیسیون حمل‌و‌نقل شورای شهر مشهد است که در ادامه می‌گوید: شهروندان زیادی هستند که می‌خواهند با دوچرخه تردد کنند، اما پیش از این بستر لازم برای تأمین امنیتشان وجود نداشته و این در حالی است که مسیر وکیل آباد به ملک‌آباد و ملک‎آباد تا میدان شریعتی این روز‌ها مورد استفاده دوچرخه‌سواران زیادی قرار گرفته، زیرا مسیر امن برایشان ایجاد شده است.
مجتبی بهاروند با تأکید بر اینکه قرار نیست تا ابد به این خیابان‌ها، خودرو اضافه شود، اظهار می‌کند: بخواهیم یا نخواهیم بخشی از خیابان‌ها را باید به حمل‌و‌نقل عمومی و دوچرخه اختصاص دهیم، کاری که همه‌جای دنیا کرده‌اند. وگرنه اگر خیابان‌ها را دو‌سه برابر هم کنیم، باز هم تقاضای خودرو بیشتر وجود دارد. اما در کشور‌های پیشرفته و توسعه‌یافته محدودیت‌هایی قائل شده‌اند و حمل‌و‌نقل عمومی را گسترش داده‌اند.
آن‌طور که این عضو شورای شهر مشهد گزارش می‌دهد: در مسیر‌های دوچرخه‌سواری‌ای که ایجاد شده است، جز در برخی مسیر‌ها امکان ورود و تردد موتورسیکلت‌سواران فراهم نیست و مسیر‌هایی که موتورسواران به آن‌ها ورود پیدا می‌کنند نیز باید از سوی پلیس راهور رصد شود و برخورد قانونی لازم صورت گیرد. البته ایجاد مانع هم تدبیر خوبی است که امکان عبورومرور را از موتورسواران به عنوان یک معضل می‌گیرد که به طور قطع انجام می‌شود. این در حالی است که حتی پیاده‌رو‌ها هم از تعرض موتورسواران در امان نیست و متأسفانه در پیاده‌رو‌ها هم جولان می‌دهند.
به گفته بهاروند، امروزه همه کشور‌ها فضایی را به حمل‌و‌نقل پاک -که همان استفاده از دوچرخه است- اختصاص داده‌اند، اما اینجا به غلط جا افتاده است که خیابان تنها باید در انحصار خودرو‌های شخصی باشد.
او در رابطه با طرح‌های تشویقی نیز می‌گوید: مهم‌ترین مسئله ایجاد زیرساخت لازم و مسیر‌های ایمن است، اما در ادامه نیز طرح‌هایی را در دست اقدام داریم که از شورای شهر و شهرداری شروع می‌کنیم، به این ترتیب که پارکینگ‌ها دیگر به طور رایگان در اختیار کارمندان قرار نگیرد، اما چنانچه فرد با وسایل نقلیه عمومی و یا دوچرخه سر کار آمد، امکان استفاده رایگان از پارکینگ‌ها برایش فراهم شود. این موضوع به سایر ادارات نیز گسترش پیدا می‌کند تا به تدریج حجم عظیمی از ترافیک کاسته شود.

راهور به کمک شهرداری می‌آید
مدیرپروژه توسعه حمل و نقل انسان محور شهرداری مشهد از برخورد جدی با موتورسوارانی که به مسیر‌های دوچرخه وارد می‌شوند، خبر می‌دهد و می‌گوید: طبق ماده ۱۰۸ قانون برنامه ششم توسعه، شهرداری مشهد در حال امضای تفاهم نامه‌ای با پلیس راهور است که بر اساس آن، بخش‌های مختلف شهرداری از جمله سازمان‌های تاکسی ر انی، اتوبوس رانی، ترافیک و حمل بار بتوانند از خدمات پلیس راهور و اعمال قانون درباره متخلفان ورود به محل‌های تعیین شده برای این سازمان‌ها استفاده کنند. به گفته جعفری روزگذشته جلسه‌ای با معاون دادستان، رئیس پلیس راهور استان و رئیس پلیس مشهد برگزار و مقرر شد پلیس راهور تعدادی نیروی ویژه در اختیار شهرداری قرار دهد تا مسیر‌های سبز از حضور موتورسواران پاک شود و ترافیک کاذب ایجادشده در اطراف این مسیر‌ها برطرف شود.
به گفته او این تفاهم‌نامه در حال تدوین است و به محض امضای ۲ طرف رسانه‌ای خواهد شد.
او ادامه می‌دهد: بستر ایمن بزرگ‌ترین مشوق برای استفاده از حمل و نقل پاک است، از طرفی همیشه در پی ایجاد هر محدودیتی در سطح شهر، از جمله انجام اصلاح هندسی و کاهش عرض خیابان، ممکن است به حجم ترافیک افزوده شود، اما تجربه و حتی دانش حمل و نقل نشان می‌دهد مردم در نهایت خودشان را با شرایط جدید وفق می‌دهند. همچنین شهرداری بستر‌های هوشمندی را در حال آماده‎سازی دارد تا رفتار مردم را اصلاح و الگو‌های مناسب را فرهنگ سازی کند. در این میان «تشویق» بخش عمده‌ای را به خود اختصاص می‌دهد. برنامه «شهر من» که از سوی معاونت برنامه ریزی شهرداری مشهد رونمایی شده است، این مسائل را از این پس پوشش خواهد داد. از سویی با راه اندازی دوچرخه‌های اشتراکی تا پایان سال در مشهد، بی تردید استفاده از دوچرخه در میان شهروندان رونق بیشتری پیدا می‌کند و به این ترتیب با ضبط آن در باشگاه شهروندی می‌توانند امتیاز بگیرند و از این امتیاز در تهیه بلیت مترو و اتوبوس بهره‌مند شوند. جعفری با بیان اینکه وسعت و جمعیت تهران با مشهد قیاس پذیر نیست می‌گوید: به دنبال آن هستیم که مسیر‌های دوچرخه در مشهد به سرنوشت تهران دچار نشود. پیش از هر اقدامی، مدیران شهری آمستردام را به عنوان موفق‌ترین شهر در دنیا برای ترویج فرهنگ حمل و نقل پاک (دوچرخه) دعوت کردیم و در کارگاهی که برگزار شد فیلم‌هایی را از دهه ۱۹۶۰ میلادی نمایش دادند که در آن زمان شرایط آمستردام از نظر ترافیک و شلوغی دقیقا مانند مشهد و تهران بودند.