پیامد‌های حذف احتمالی ارز ۴۲۰۰ تومانی چیست؟

ملیحه فلاح | شهرآرانیوز؛ دلار ۴۲۰۰ تومانی باشد یا نباشد؟ این موضوعی است که این روز‌ها کم و بیش درباره اش خوانده یا اخبارش را شنیده اید. شاید گاهی دربرابر حرف مخالفان حذف این ارز، علامت مثبت گذاشته اید و گاهی مقابل حرف موافقان آن. درنهایت هم موضوع به نظرتان پیچیده آمده است. ماجرای ارز ۴۲۰۰ تومانی و رانت‌های ایجادشده بر اثر آن بر کسی پوشیده نیست، کافی است نگاهی به تورم نقطه‌ای کالا‌هایی بیندازیم که به نحوی نام این ارز به پایشان نوشته شد، اما کام دیگران را شیرین کرد.

بر اساس گزارش مرکز آمار ایران، در مهر سال جاری شیر ۶۴/۵ درصد، تخم مرغ ۵۶/۶ درصد، گوشت قرمز ۵۹/۵ درصد و گوشت مرغ ۵۳/۲ درصد افزایش قیمت داشته است. (باتوجه به اینکه این اقلام نرخ مصوب دارند، می‌توان گفت که رشد قیمت در مناطق مختلف کشور یکسان بوده است.)

همچنین تورم نقطه‌ای بخش درمان در خراسان رضوی طبق گزارش مرکز آمار ایران، ۳۴/۵ درصد بوده است. نرسیدن این ارز به دست مصرف کننده از یک سو و مشکلات حاصل از تامین ارز موردنیاز ازسوی دیگر، از مهم‌ترین دلایل موفقت موافقان حذف ارز ۴۲۰۰ تومانی است. آن طور که موافقان حذف این ارز می‌گویند، از ابتدای سال تاکنون، ۱۰ میلیارد دلار برای تامین کالا‌های هدف ارز ترجیحی هزینه شده است که ۲ میلیارد دلار بیشتر از بودجه درنظر گرفته شده برای آن است.

اما ازسوی دیگر مخالفان حذف این ارز، نگرانی شان از انتقال فشار بیشتر بر روی مصرف کننده نهایی است؛ چون احتمالا بار روانی حذف آن بر بازار، از واقعیت ماجرا بیشتر خواهد بود. از هر طرف به ماجرا نگاه کنید، خوبی‌ها و بدی‌های خود را دارد. اگر بخواهیم خلاصه‌ای از دیدگاه‌های کارشناسان و مسئولان را -که کم هم نیست- برایتان بگوییم، شاید بتوان آن‌ها را به سه دسته تقسیم کرد؛ حفظ شرایط موجود هم زمان با افزایش نظارت بر فرایند تخصیص، توزیع و مصرف ارز ترجیحی، حذف این ارز و پرداخت یارانه به مردم و حذف ارز ۴۲۰۰ تومانی و پرداخت یارانه به حلقه تولیدکننده نهایی.

ارز ترجیحی هیچ کمکی به ما نکرد

مدیرعامل اتحادیه صنعت دامپروری استان خراسان رضوی در این باره می‌گوید: ارز ۴۲۰۰ تومانی هیچ کمکی به ما نکرد و منافعش فقط به عده‌ای خاص رسید و نقشی در بازار ما نداشت و روزبه روز با گرانی علوفه و لبنیات دست به گریبان بودیم. امین هراتی در گفتگو با شهرآرا ادامه می‌دهد: اکنون دامداران فقط ۳۵ درصد از نهاده موردنیاز خود را از علوفه دولتی تامین می‌کنند و مابقی نیازشان را از بازار آزاد می‌خرند، درحالی که همین نهاده نیز با ارز ۴۲۰۰ تومانی خریداری شده است.

چرا دامدار باید جو هزارو ۹۰۰ تومانی را ۶ هزار تومان بخرد؟ او خود پاسخ سوالش را می‌دهد و می‌گوید:، چون نظارت نبوده است. اکنون دولت در شرایطی گیر کرده است که نمی‌تواند این ارز را به راحتی حذف کند؛ چون نگران مصرف کننده است که یک نگرانی بجاست. ازطرفی نمی‌تواند این شرایط را ادامه دهد؛ چون ارزی ندارد.

مدیرعامل اتحادیه صنعت دامپروری استان می‌افزاید: اگر دولت هم زمان نگران تولید و مصرف کننده است و قصد حذف ارز ترجیحی را دارد، نباید تکانه‌های آن به مصرف کننده برسد. با کارت یارانه هم هیچ کمکی به مردم نمی‌شود، بلکه یارانه باید به حلقه تولید قبل از مصرف کننده برسد.
هراتی تاکید می‌کند: دولت هرچه سریع‌تر باید در این باره تصمیم بگیرد. شرایط به سمتی رفته است که اکنون دامداران درحال استفاده از ذرت درجه ۲ بی کیفیت هستند.

موافق مخالف

«من هم موافقم و هم مخالف؛ با این که ارز ۴۲۰۰ تومانی حذف شود و رانت از بین برود، موافقم، اما با حذف ناگهانی آن مخالفم؛ چون این تصمیم همان ابتدا روی مصرف کننده نهایی اثر مخرب و جبران ناپذیر می‌گذارد.» دبیر انجمن داروسازان خراسان رضوی در توضیح بیشتر سخنانش به شهرآرا می‌گوید: وقتی ارزی را به قیمت کمتر دراختیار برخی گروه‌ها قرار می‌دهند، شائبه رانت و فساد در استفاده از آن وجود دارد. این موضوع به صورت کلان در راستای منافع ملی نیست، اما حذف ناگهانی آن بر روی برخی کالا‌ها مانند دارو اثر منفی می‌گذارد.

او ادامه می‌دهد: تخصیص ارز ترجیحی در حفظ قیمت برخی کالا‌های راهبردی مثل دارو تأثیرگذار بوده است. واردکننده وقتی می‌فهمد ارز ۴۲۰۰ تومانی در کار نیست و قرار است با ارز آزاد خرید کند، از همین حالا شروع به انبار کالا‌های خود می‌کند و درنهایت قیمت تمام شده کالا افزایش می‌یابد.

دبیر انجمن داروسازان خراسان رضوی به حال ناخوش مردم در تامین جزئی‌ترین نسخه‌های دارویی شان اشاره می‌کند و می‌گوید: افزایش قیمت دارو از حد توان مردم عادی، خارج است. باتوجه به اینکه خیلی از شرکت‌ها حذف ارز ترجیحی را پیش بینی می‌کنند، شروع به انبار مواد اولیه می‌کنند، آن وقت تغییر قیمت‌ها اشک مصرف کننده را درمی آورد، بنابراین من با حذفی که به بازار شوک وارد کند، مخالفم.

این جراحی یک روز باید انجام شود

«ماجرای حذف ارز ۴۲۰۰  تومانی پیچیده است، اما باید یک روز این جراحی در بازار ایران انجام شود.» این برشی از صحبت‌های رئیس خانه صنعت، معدن و تجارت خراسان رضوی است. سیدحسن حسینی به شهرآرا می‌گوید: با هر نوع دونرخی شدن مخالف هستم. تجربه در این سال‌ها نشان داده است که فساد‌های اقتصادی در بسیاری از زمینه‌ها به علت همین دونرخی بودن ایجاد شده است.

او با تاکید بر اینکه ارز ۴۲۰۰ تومانی در دولت قبل به وفور دراختیار واردکننده‌ها قرار گرفت، اما مردم از آن هیچ استفاده‌ای نکردند، می‌گوید: دولت این پول را داد، اما فایده مهمی برای مصرف کننده نداشت، بنابراین حذف این ارز خوب است، اما باید فکری برای بهبود سفره مردم کرد.

رئیس خانه صنعت، معدن و تجارت استان به زیان‌های پرداخت یارانه به مردم درصورت حذف ارز ترجیحی نیز اشاره می‌کند و می‌گوید: این پول‌های خرد علاوه بر اینکه دردی را دوا نمی‌کند، باعث می‌شود هزینه گزافی روی دست دولت بماند و از اجرای پروژه‌های عمرانی، بهداشتی، آموزشی و... عقب بماند.