فرسایشی و فرمایشی

مدیریت شهری همواره در معرض دو آسیب جدی قرار دارد؛ اول «فرسایشی شدن فعالیت ها، خدمات و فرایندها» و دوم «فرمایشی شدن اصول شهروندمداری و رعایت مصالح، اولویت‌ها و نیاز‌های مردم»؛ البته این آسیب‌ها بیشتر مواقع به صورت ناخودآگاه در دوران مختلف مدیریت شهری رخ می‌دهد که شاید بخشی از آن بنا به دلایلی مانند «پیچیدگی و تنوع خدمات، شبانه روزی بودن وظایف و مسئولیت ها، ذی نفعان و ذیربطان فراوان و متشکل از گروه‌های مختلف، در معرض قضاوت قرار گرفتن همیشگی و...»، طبیعی باشد.

برای در امان ماندن مدیران شهر از آسیب‌های ذکرشده، درنظر گرفتن چند واژه کلیدی برگرفته از «چشم انداز جهان شهر برکت و کرامت» در رویکرد‌ها و فرایند‌ها ضرورت دارد:

۱- تازه گردانی: همانند سیستم یک خودرو که همواره نیازمند تعویض روغن و معاینه فنی منظم و سوخت گیری به موقع و باکیفیت است و در مسیر‌های طولانی به راننده جانشین نیاز دارد، سیستم مدیریت نیز باید همواره بر تمام عناصر، روندها، نیروی انسانی و فرایند‌های خود نظارت دقیق داشته باشد و با تازه گردانی سامانه‌ها از فرسودگی و گرفتاری در چرخه عادت جلوگیری کند.

۲- تاب آوری و پایداری: باتوجه به سختی کار و پیچیدگی خدمات شهرداری ها، این ابرسازمان به خصوص در کلان شهر‌ها باید از ویژگی «تاب آوری و پایداری سازمانی و انسانی» با رعایت اصول «انعطاف پذیری، انطباق پذیری عالمانه، شناسایی مستمر آسیب‌های سیستم، تحلیل محیطی، آینده پژوهی، مسئولیت پذیری و پاسخگویی» بهره‌مند باشد.

۳-تأثیرگذاری بر سطح ملی و جهانی: سیستمی که اثرگذاری اجتماعی را به عنوان خصلت ویژه خود نهادینه کرده باشد، هیچ گاه دچار آسیب‌های فرسایشی و فرمایشی نمی‌شود؛ زیرا برای نقش آفرینی در جریان‌ها باید هم خود را به روز نگه دارد و هم در رفتار با مردم به عنوان صاحبان اصلی نهاد‌های عمومی، دارای روحی شاداب و کالبدی «آباد، متوازن و زیست پذیر» باشد.

۴- دانش بنیان و مولد: جریان‌های مولد و دانش بنیان به دلیل بهبود مستمر و دوام پیشرفت از دو آسیب ذکرشده فاصله دارند. «شهر هوشمند» و «شهروند آگاه» بنیان اصلی این امر هستند که باید در مراکز مطالعاتی و قانون گذاری مدیریت شهری برای تحقق آن اهتمام لازم به کار گرفته شود.

سخن پایانی اینکه استفاده از روش‌ها و گروه‌های مختلف برای رسیدن به اهداف تعیین شده و همچنین استفاده از قوانین به روز و مطابق با نیازها، نرم افزار‌های مدرن، مشارکت افکار تازه و جوان، ایده‌های جدید، سامانه ارتباطی پیشرفته و... در نحوه خدمات دهی و تعامل با شهروندان، اهمیت فراوانی دارد که می‌تواند از بروز آسیب‌های اشاره شده جلوگیری کند.