گزارشی از نشست نقد و بررسی کتاب «از دشت لیلی تا جزیره مجنون» نوشته محمدسرور رجایی

شهرآرانیوز -  «این کتاب حاصل پیوند و همدلی 2 ملت ایران و افغانستان و سند اثبات برادری و یگانگی تاریخی 2 ملت است. 270 قطعه تصویر از حضور رزمندگان افغانستانی در ایام جنگ تحمیلی و بیان بسیاری از خاطرات سوزناک شهیدان و رزمندگان و اسیران افغانستانی ایام جنگ تحمیلی در این کتاب ثبت شده است. من این مسیر سخت را شروع کردم ولی مطمئنا این پایان کار نیست. اکنون همه هنرمندان و تاریخ‌نگاران و اهل فن و هنر وظیفه دارند با اقتباس از این خاطرات، این برادری و همدلی و خون‌شریکی را به اثبات برسانند.»
این بخشی از صحبت‌های محمدسرور رجایی، نویسنده و شاعر افغانستانی ساکن ایران و مؤلف کتاب «از دشت لیلی تا جزیره مجنون»، بود که در نشست نقد و بررسی این اثر بیان کرد. نشست یادشده بعدازظهر دوشنبه، سوم تیرماه، با حضور شماری از اهالی فرهنگ، خانواده‌های شهدا، ایثارگران و رزمندگان دفاع مقدس، و تنی چند از مسئولان استانی، در کتابخانه عمومی شهدای مدافع حرم مشهد برگزار شد. بحث محوری‌ای که ضمن تحلیل و بررسی کتاب صورت گرفت مبتنی بر موضوع نقش ایثارگران و رزمندگان افغانستانی در 8 سال دفاع مقدس بود.

بیش از 3000 شهید دفاع مقدس‌ افغانستانی بودند

در این برنامه، مدیرکل کتابخانه‌های عمومی خراسان رضوی ضمن گرامیداشت یاد و نام شهیدان انقلاب اسلامی، دفاع مقدس و مدافع حرم گفت: دوره دفاع مقدس دوران شگفت‌انگیزی از اتفاقات و معجزاتی بود که به خلق حماسه هشت‌ساله‌ای به نام دفاع مقدس انجامید. یکی از این معجزات تجلی پیام معیار و معمار انقلاب بود که فرمودند اسلام مرز ندارد.
حجت‌الاسلام علی‌اکبر سبزیان تصریح کرد: در جریان دفاع مقدس، وقتی مردم متوجه شدند اسلام در خطر افتاده است، همه اقوام و قبیله‌ها و گروه‌ها و برادران ما از افغانستان و لبنان و حتی عراق در جبهه‌ها حضور پیدا کردند و از مرز عقیده و کیان و اسلام دفاع کردند و ثابت کردند وقتی پای ایمان و اسلام درمیان باشد، هیچ مرزی وجود ندارد و به‌واقع این حضور و مجاهدت اثبات همین فرمایش حضرت امام(ره) بود.

او با اشاره به افغانستانی بودن بیش از 3000 شهید دفاع مقدس‌ افزود: در میان آن‌ها طلبه و معلم و کارگر و دانشجو حضور دارند و در ایام دفاع مقدس در قالب تیپ ابوذر و امروز در جمع تیپ فاطمیون به دفاع از حریم اهل بیت(ع) پرداخته‌اند.

با اقتباس، این برادری را اثبات کنیم

نویسنده کتاب «از دشت لیلی تا جزیره مجنون» انگیزه خود از جمع‌آوری و ثبت خاطرات شهدای افغانستانی دفاع مقدس را این‌گونه توضیح داد: من کتاب‌های بسیاری از ادبیات ایران و انقلاب اسلامی و دفاع مقدس مطالعه کرده ولی در هیچ جایی از این کتاب‌ها و ادبیات دفاع مقدس یادی از شهیدان و ایثارگران و اسیران افغانستانی دفاع مقدس ندیده بودم. پس از مسافرت‌های زیاد و دشوار به نقاط مختلف ایران و افغانستان، متوجه شدم بسیاری از این خاطرات در ایام حکومت طالبان در افغانستان به سبب ترس مردم از آن‌ها نابود شده است. این کتاب حاصل بیش از 10 سال فعالیت من در جمع‌آوری و تدوین خاطرات رزمندگان افغانستانی دوره دفاع مقدس است.

محمدسرور رجایی خاطرنشان کرد: این کتاب حاصل پیوند و همدلی 2 ملت ایران و افغانستان و سند اثبات ‌برادری و یگانگی تاریخی 2 ملت است. 270 قطعه تصویر از حضور رزمندگان افغانستانی در ایام جنگ تحمیلی و بیان بسیاری از خاطرات سوزناک شهیدان و رزمندگان و اسیران افغانستانی ایام جنگ تحمیلی در این کتاب ثبت شده است. من این مسیر سخت را شروع کردم ولی مطمئنا این پایان کار نیست. اکنون همه هنرمندان و تاریخ‌نگاران و اهل فن و هنر وظیفه دارند با اقتباس از این خاطرات، این برادری و همدلی و خون‌شریکی را به اثبات برسانند.

مسئولان نباید زمان را از دست بدهند

صحبت‌های محمدکاظم کاظمی، شاعر و نویسنده و پژوهشگر مهاجر ساکن مشهد، از دیگر بخش‌های این نشست بود. او با تأکید بر ارزش خاطره‌نگاری در حوزه دفاع مقدس و جلوه‌های نظری آن در ثبت و نگهداشت میراث فرهنگی و ارتباطی و ارزش‌های مجاهدت، گفت: تمامی آثار و مطالبی که از وقایع تاریخی مانند جنگ تحمیلی در قالب کتاب و رمان و فیلم و آثار هنری تولید می‌شود از منابعی چون خاطرات حاضران در واقعه بهره می‌برد. با این حال، متأسفانه ثبت خاطرات در کشور افغانستان جدی گرفته نشده است، حال‌آنکه این کشور در طول سال‌های گذشته، حوادث تاریخی مهم و تأثیرگذاری مانند جنگ با روس‌ها و دولت کمونیستی را از سر گذرانده است.

کاظمی ثبت خاطرات رزمندگان افغانستانی حاضر در دوران دفاع مقدس را حلقه مفقوده ارتباط تاریخی و خون‌شریکی 2 ملت ایران و افغانستان دانست و افزود: در دهه 70 بخش کوچکی از این خاطرات را محمدحسین جعفریان جمع‌آوری کرد و اکنون با کار ارزشمند محمدسرور رجایی، گوشه‌ای دیگر از این خاطرات گردآوری شده است.

منتقد جلسه برخی مصلحت‌اندیشی‌ها در نزد رزمندگان، فوت ‌یا شهادت آن‌ها، فراموشی و تمایل نداشتن به بیان مطالب به سبب مسائل امنیتی را ازجمله مشکلات گردآوری خاطرات رزمندگان پس از گذشت سال‌های زیاد از پایان جنگ برشمرد.

او تأکید کرد: خون‌شریکی و مجاهدت‌ها و علاقه مردم افغانستان به دفاع از اسلام و عقیده پنهان‌شدنی نیست و باید با شجاعت بیان شود.

این نویسنده در بخشی از سخنانش نثر روان و زیبا و شفاف کتاب، بیان داستان آشنایی نویسنده با رزمندگان و چگونگی بیان خاطرات و شرح خاطرات جنگ‌های افغانستان با روس‌ها و کمونیست‌ها را از ویژگی‌های مثبت کتاب «از دشت لیلی تا جزیره مجنون» دانست.

او اظهار کرد: با توجه به حساسیت زمانی کنونی و حوادث تاریخی‌ای چون مبارزه با داعش و مجاهدت‌های شهیدان مدافع حرم ایرانی و افغانستانی، دیگر جایز نیست زمان را از دست بدهیم، و مسئولان امر باید به‌سرعت برای ثبت و گردآوری خاطرات اقدام کنند.

دشمن نمی‌خواهد تجربه انقلاب ایران در افغانستان تکرار شود

در این نشست، برخی مسئولان استانی نیز حضور یافتند و سخنانی را مطرح کردند. حیدر خوش‌نیت، سرپرست معاونت استانداری و فرماندار مشهد، نقد و بررسی کتاب مدنظر را بیان هم‌بستگی و همدلی 2 ملت ایران و افغانستان در طول تاریخ و 40 سال انقلاب اسلامی وصف کرد.

همچنین سید علی قاسمی، مدیرکل اتباع استانداری خراسان رضوی، حضور مردم افغانستان در ایران و همدلی و هم‌بستگی ایشان را فراتر از دوره دفاع مقدس ‌یا حضور در سوریه خواند و یادآور شد ‌مردم این کشور در ایام پیروزی انقلاب اسلامی هم در راهپیمایی‌ها و مبارزات علیه رژیم طاغوت حضور مؤثری داشته‌اند. او با اشاره به حساسیت دوران گذاری که مردم افغانستان پشت‌‌سر می‌گذارند، از مخالفت دشمن با تکرار تجربه تاریخی انقلاب اسلامی ایران در افغانستان گفت.

پایان‌بخش این برنامه که به همت اداره‌کل کتابخانه‌های عمومی خراسان رضوی برگزار شد، تقدیر از محمدسرور رجایی و محمدکاظم کاظمی، و جشن امضای کتاب بود.