آیا در ماه‌های آینده کفه مخاطبان سینما از مخاطبان شبکه نمایش خانگی سنگین‌تر خواهد شد؟

محمدناصر حق‌خواه | شهرآرانیوز - «پلت‌فرم‌های پخش ویدئویی، سینما را نجات دادند.»؛ «اگر پلت‌فرم‌ها نبودند، سینماگران بیکار می‌شدند.» این‌ها گزاره‌هایی است که در اوج دوران کرونا درباره اقتصاد سینما مطرح می‌شدند. بار‌ها در مصاحبه بعضی تهیه‌کنندگان یا مدیران تولید می‌شنیدیم که خلاف خیلی از کسب‌وکار‌ها که در دوره کرونا از کار بی‌کار شده‌اند، عوامل فنی سینمایی در دوره کرونا کم پیدا می‌شود! دلیل این اتفاق هم رشد چشمگیر ساخت‌وساز سریال و برنامه گفت‌وگومحور و مسابقات در پلت‌فرم‌های مجازی بود. به این ترتیب عوامل سینما به‌جای اینکه در یک فیلم با نهایت ۴۵ روز فیلم‌برداری حاضر باشند، در سریال‌هایی حاضر می‌شدند که چندین‌ماه کار هرروزه داشتند و نه‌تنها مشغول‌به‌کار بودند، بلکه دریافتی مالی خوبی هم داشتند. اما چرا بازار ساخت‌وساز سریال‌ها و برنامه‌های گفت‌وگومحور و مسابقات در روز‌های کرونا به‌شکل غریبی داغ شد؟

اولین و واضح‌ترین دلیل، حضور بیشتر مردم در خانه در روز‌های قرنطینه و تعطیلی سینما‌ها و سالن‌های تئاتر بود که رجوع مخاطبان به پلت‌فرم‌ها را بیشتر می‌کرد. دلیل دوم، هم‌زمانی رشد کیفیت اینترنت خانگی و فرهنگ استفاده از پلت‌فرم‌ها با رشد سازوکار اقتصادی پلت‌فرم‌ها و افزایش بی‌حدوحصر محصولات فرهنگی خارجی بود که با توجه به نبود قانون کپی‌رایت، باعث می‌شد محصولات روز دنیا با دوبله یا زیرنویس در دسترس باشند و مردم هم به تماشای این محصولات روی خوش نشان دهند و این استقبال باعث ورود این پلت‌فرم‌ها به عرصه ساخت شد.

نکته سوم، استقبال سازندگان مطرح و نامدار و بازیگران سرشناسی بود که پیش از شیوع کرونا بیرون از سینما هیچ کاری نمی‌کردند، اما ناگهان با تعطیلی سینما‌ها و رشد سرمایه‌گذاری برای ساخت سریال‌ها، ورق برگشت. برای مثال کارگردان‌هایی مثل محمدحسین مهدویان و هومن سیدی و مصطفی کیایی یا بازیگرانی مثل نوید محمدزاده، صابر ابر، جواد عزتی، حامد بهداد، هدیه تهرانی، سحر دولتشاهی و... نام‌هایی بودند که یا در هیچ سریالی حضور نداشتند، یا سال‌ها پیش به سینما کوچ کرده بودند. این نجات‌دهنده در دوران کرونا، حالا با رشد خوب واکسیناسیون و بازگشت تدریجی زندگی به حالت عادی، به رقیب تبدیل شده است. این رقیب انگار دست‌کم در روز‌های اول قافیه را به سینما باخته است؛ باختی که البته احتمالا موقتی است. مردم سینمارو عطش سینما و نشستن در سالن و دیدن فیلم روی پرده را دارند.

فیلم‌های خوب تلنبارشده در این ۲ سال در حال اکران‌اند؛ از فیلم بفروشی مثل «گشت ارشاد ۳» تا فیلم پرسروصدایی مثل «قهرمان» یا فیلم کارگردان نام‌آشنایی مثل «درخت گردو»، فیلمی باکیفیت و تماشایی مثل «آتابای» و فیلمی با مخاطب خاص مثل «تومان». از سوی دیگر سریال‌های کنونی و برنامه‌های ساخته‌شده پلت‌فرم‌ها این روز‌ها در دوره افت به سر می‌برند. سریال‌های پرسروصدا و پربازیگر و باکیفیت و برنامه‌های گفت‌وگومحور با مجری و مهمانان سرشناس اکنون در حال پخش نیستند، اما شکی نیست که به‌زودی فهرست انتظار پلت‌فرم‌ها به فهرست پخش تبدیل خواهد شد و باید آن زمان دید که سینما در این رویارویی چه می‌کند! چندماه آینده چه جملاتی خواهیم شنید؟ «پلت‌فرم‌ها سینما را کشتند» یا «سینما، سینماست و با هیچ‌چیز مقایسه نمی‌شود.»