چرا نقشه جهانی که می‌شناسیم، اشتباه است؟

به گزارش شهرآرانیوز - با اینکه سال هاست از نقشه‌های تخت برای اهداف علمی و آموزشی استفاده می‌کنیم، این نقشه‌ها چندان دقیق نیستند و در برخی مواقع، انحراف‌های فرمی و ابعادی زیادی در آن‌ها دیده می‌شود.

«دیجیاتو» در گزارشی می‌نویسد: با ورود به هر کلاس درس، یک نقشه مستطیلی تخت از جهان را می‌بینید که روی دیوار نصب شده است. نسل‌های متوالی این نقشه را یاد گرفتند؛ اما یک نقشه مسطح و تخت چگونه می‌تواند سیاره زمین را توصیف کند؟ گرچه نقشه‌های تخت با هدف ارائه اطلاعاتی منسجم و دقیق از زمین طراحی شده اند، دقت زیادی ندارند؛ زیرا از یک طرف برخی نواحی در این نقشه‌ها معمولا بزرگ‌تر و برخی نواحی کوچک‌تر از اندازه واقعی هستند و از طرف دیگر مسافت بین بخش‌های مختلف زمین به خوبی نمایش داده نمی‌شوند.

متیو ادنی، استاد جغرافیا و تاریخ نقشه نگاری از دانشگاه ماین جنوبی، می‌گوید: «هرکدام از نقشه‌های جهان تا اندازه‌ای دچار انحراف هستند. در واقع، بستگی دارد چه بخواهید؟ آیا می‌خواهید شکل‌ها دقیقاً مانند آنچه در کره به نظر می‌رسند، باشند یا اندازه برایتان مهم‌تر است؟ به طور کلی، رعایت اندازه‌ها مهم‌تر است؛ اما معمولا به دلایل زیباشناسی نمونه اول رعایت می‌شود.»

با وجود اعتراض‌های زمین تخت انگارها، سیاره ما تخت نیست؛ بلکه بیشتر به کره‌ای شباهت دارد که در قسمت قطب‌ها تخت و در قسمت استوا متورم است. این مسئله بزرگی برای نقشه نگار‌ها است: چگونه می‌توان شیئی سه بعدی را به صورت بی نقص و دوبعدی نمایش داد؟

اگر کره یا توپ تنیسی قدیمی دارید، بکوشید آن را باز کنید و به مستطیلی بی نقص تبدیل کنید. این چالش دشوار نشان می‌دهد کره و مستطیل تخت چقدر با یکدیگر ناسازگار هستند. در سال ۱۵۶۹ میلادی، جراردوس مرکاتور، جغرافی دان و نقشه نگار فلاندری، نقشه «مرکاتور» را ترسیم کرد. این نقشه ۵۰۰ سال قدمت دارد؛ اما از آن زمان تا امروز به عنوان پرکاربردترین نقشه زمین باقی مانده است. ملوانان قرن‌ها به این نقشه علاقه داشتند؛ زیرا به آنان اجازه می‌داد مسیرشان را در خطوط مستقیم ترسیم کنند. با این حال، این نقشه از نظر دقت فاصله زیادی با نقشه‌ای بی نقص دارد.

این ترکیب ویژگی‌ها باعث ایجاد انحراف‌های مساحتی می‌شود. در کره، نصف النهار‌ها با نزدیک شدن به یک قطب همگرا می‌شوند و طول خطوط موازی عرض جغرافیایی تا رسیدن به قطب کوتاه‌تر می‌شود؛ اما هنگام نقشه برداری مستطیلی خطوط نزدیک به قطب‌ها هم اندازه با خطوط استوا هستند. هر خط موازی هم طول استوا است؛ در نتیجه با حرکت به سمت قطب، کشش افقی دیده می‌شود.