کمربند سبز راهکاری برای کاهش آلودگی هوا و افزایش فضای سبز شهری است. در کمربند سبز شهرهای کوچک و بزرگ از گونههای گیاهی مقاوم، ماندگار و بومی استفاده و بیشتر این فضا در قالب مجموعههای تفریحی، ورزشی و گردشگری طراحی میشود. پروژههای کمربند سبز، فیلتری طبیعی برای مقابله با گردوغبار، شنهای روان و بادهای موسمی هستند و علاوه بر تولید اکسیژن، دمای محیط را نیز تا ۴درجه سانتیگراد کاهش میدهند.
در شهر مشهد و در ارتفاعات جنوبی آن، پروژه کمربند سبز با حرفوحدیثهای بسیاری همراه بود. مناقشه بر سر ارتفاعات جنوبی مشهد بیش از یک دهه به درازا کشیده شد و در آخر، تصمیم بر این شد که پروژه کمربندی مشهد متوقف و احداث کمربند سبز جایگزین آن شود. دراینمیان، کارزارهای حمایتی فعالان محیطزیست و دانشجویان راهاندازی شد و رفتهرفته مردم از خطرات پروژه کمربندی مشهد آگاه شدند.
ماجرا تا آنجا پیش رفت که رئیس وقت کل دادگستری خراسانرضوی، غلامعلی صادقی، در اسفندماه۹۶ به موضوع وارد شد و دستور توقف پروژه کمربندی مشهد را صادر کرد. از آنجا که ارتفاعات جنوبی مشهد نقش بسزایی در اکوسیستم این شهر داشتند، اجازه ایجاد کمربندی در این منطقه و به بهانه کاهش ترافیک شهری صادر نشد و درنهایت شورای شهر پنجم شهر مشهد، این پروژه را با پروژه احداث کمربند سبز جایگزین کرد.
اکنون در این مکان، کمربند سبز مشهد بهرهبرداری شده است. این منطقه دارای درختچهها و درختهای فراوان و همچنین چشمهها و قناتهای متعدد است. محلی که بیشتر شهروندان برای گذراندن اوقات فراغت خود و انجام فعالیتهای ورزشی مانند کوهپیمایی، پیادهروی و دوچرخهسواری به آن مراجعه میکنند.
امروز این پروژه دارای منفعت عمومی است، اما نگرانیها درباره مسائل زیستمحیطی آن همچنان ادامه دارد. طبق اصل۵۰ قانون اساسی، «در جمهوری اسلامی، حفاظت محیطزیست که نسل امروز و نسلهای بعد باید در آن حیات اجتماعی روبهرشدی داشته باشند، وظیفه عمومی تلقی میشود. ازاینرو، فعالیتهای اقتصادی و... که با آلودگی محیطزیست یا تخریب جبرانناپذیر آن ملازمه پیدا کند، ممنوع است.» خسارتهایی که در راستای این پروژه به محیطزیست وارد شده است، باید مطالعه و جدیتر پژوهش شود.
در چند سال گذشته بیش از ۳۷۰هزار اصله درخت در این منطقه کاشته شده و ۱۵چشمه احیا شده است. گفته میشود که کمربند سبز ارتفاعات جنوبی شهر مشهد از سال۹۶ تا پایان۱۴۰۰ رشدی ۱۱۰درصدی خواهد داشت.