از دانش بنیان‌شدن گریزی نداریم

رهبر معظم انقلاب امسال را به نام «تولید؛ دانش بنیان، اشتغال آفرین» نام گذاری کردند و مقرر شده است برای تحقق این مهم بستر‌های لازم برای تقویت صنایع دانش‌بنیان و حمایت از تولید فراهم شود. اما پیش از هرچیزی باید به این نکته توجه کرد که حرکت به سوی صنایع دانش‌بنیان در کشور ما چقدر ضرورت دارد. اکنون همه کشور‌هایی که خواهان رشد و توسعه اقتصادی هستند، درحال برنامه ریزی و تقویت صنایع دانش‌بنیان هستند و از حرکت به سوی این مسئله نمی‌توان اجتناب کرد.

وقتی به تحولات صنعتی نگاه می‌کنیم، متوجه می‌شویم کشور‌هایی که به رشد اقتصادی خوبی دست یافته اند، اکنون در مرحله عبور از انقلاب چهارم صنعتی به انقلاب پنجم صنعتی هستند. شاهدیم که در این کشور‌ها دانش‌بنیان‌شدن سبب شده است بهره وری صنایع به‌صورت شگرفی افزایش یابد و همین موضوع قدرت رقابت در بازار‌های جهانی را برای محصولات آن‌ها افزایش داده است. می‌توان از حوزه عمران مثال زد.

دانش‌بنیان‌شدن حوزه عمران به کشور‌ها اجازه می‌دهد که پروژه‌های عمرانی بزرگی مانند انبوه سازی را در زمانی بسیار کوتاه و با حداقل هزینه‌های ممکن محقق کنند. این موضوع علاوه بر نتایج اقتصادی سبب رشد رفاه عمومی هم می‌شود. در حوزه خودرو نیز همین گونه است. اکنون در حوزه خودروسازی در دنیا کشور‌ها درحال برنامه ریزی برای سوخت‌های پاک هستند و حتی قرار است که در دهه‌های آینده خودرو‌های خودرانی تولید شود که دیگر در آن به‌رانندگی انسان‌ها نیازی نباشد.

وقتی به این حوزه‌ها نگاه می‌کنیم و گاهی ضعف‌هایی در برخی حوزه‌های تولید داخلی می‌بینیم، متوجه می‌شویم که ما نیز باید هرچه سریع‌تر برای حرکت به سوی دانش‌بنیان‌شدن اقدامات لازم و مؤثری انجام دهیم.

به عنوان نمونه در همین صنعت خودروسازی استفاده از فناوری‌های قدیمی سبب شده است در عمل هم هزینه تمام‌شده تولید خودرو در ایران گران شود و هم میزان تولیدات جوابگوی حجم تقاضای بازار نباشد.

البته ما در برخی دیگر از صنایع مانند صنایع دفاعی پیشرفت‌های خوبی برای دانش‌بنیان‌شدن داشته‌ایم و این نشان می‌دهد که کشور ما ظرفیت رشد در حوزه صنایع دانش‌بنیان را دارد. دراین میان، یکی از راهکار‌هایی که برای تحقق دانش‌بنیان‌شدن در کشور باید به آن توجه شود، تأکید و حمایت از حوزه تولید دانش در دانشگاه‌ها و همچنین تبادل دانش با دیگر کشورهاست.

تبادل علم و دانش مراکز علمی در داخل و خارج سبب می‌شود که این مراکز بتوانند تجربه‌هایشان را با یکدیگر به اشتراک بگذارند و همین موضوع تحقق دانش‌بنیان‌شدن را راحت‌تر می‌کند.