بیماری جذام چیست و چگونه منتقل می‌شود؟ + علائم

به گزارش شهرآرانیوز، جذام یک عفونت باکتریایی مزمن و پیشرونده است که توسط باکتری مایکوباکتریوم لپره (Mycobacterium leprae) ایجاد می‌شود. در درجه اول بر اعصاب اندام ها، پوست، پوشش بینی و دستگاه تنفسی فوقانی تأثیر می‌گذارد. جذام به عنوان بیماری هانسن نیز شناخته می‌شود.

جذام باعث ایجاد زخم‌های پوستی، آسیب عصبی و ضعف عضلانی می‌شود. اگر درمان نشود، می‌تواند باعث تغییر شکل شدید و ناتوانی قابل توجه شود.

جذام یکی از قدیمی‌ترین بیماری‌های ثبت شده در تاریخ است. اولین اشاره مکتوب شناخته شده به جذام مربوط به حدود ۶۰۰ سال قبل از میلاد است.

جذام در بسیاری از کشورها، به ویژه کشور‌هایی با آب و هوای گرمسیری یا نیمه گرمسیری رایج است. در ایالات متحده زیاد رایج نیست. در مراکز کنترل و پیشگیری از بیماری (CDC) گزارش می‌دهد که سالانه تنها ۱۵۰ تا ۲۵۰ مورد جدید در ایالات متحده تشخیص داده می‌شود.

علائم جذام چیست؟

− ضعف عضلانی

− بی حسی در دست‌ها، بازو‌ها و پا‌ها

− ضایعات پوستی

− ضایعات پوستی منجر به کاهش حس لمس، دما یا درد می‌شود. آن‌ها حتی پس از چند هفته بهبود نمی‌یابند. آن‌ها از رنگ پوست معمولی شما روشن‌تر هستند یا ممکن است به دلیل التهاب قرمز شوند.

جذام چگونه گسترش می‌یابد؟

باکتری مایکوباکتریوم لپره باعث جذام. تصور می‌شود که جذام از طریق تماس با ترشحات مخاطی فرد مبتلا به عفونت گسترش می‌یابد. این معمولا زمانی اتفاق می‌افتد که فرد مبتلا به جذام عطسه یا سرفه می‌کند.

این بیماری خیلی مسری نیست با این حال، تماس نزدیک و مکرر با یک فرد درمان نشده برای مدت طولانی می‌تواند منجر به ابتلا به جذام شود.

باکتری مسئول جذام بسیار کند تکثیر می‌شود. این بیماری دارای یک دوره کمون متوسط ​​ (زمان بین عفونت و ظهور اولین علائم) است به گفته سازمان بهداشت جهانی (WHO) ممکن است پنج سال طول بکشد.

علائم ممکن است تا ۲۰ سال ظاهر نشود.

به گفته مجله پزشکی نیوانگلند، یک آرمادیلو بومی جنوب ایالات متحده و مکزیک نیز می‌تواند ناقل این بیماری و انتقال آن به انسان باشد.

انواع جذام کدامند؟

سه سیستم برای طبقه بندی جذام وجود دارد.

۱. جذام سلی در مقابل جذام جذامی در مقابل جذام مرزی

سیستم اول سه نوع جذام را تشخیص می‌دهد: سلی، جذام و مرزی. پاسخ ایمنی فرد به این بیماری مشخص می‌کند که کدام یک از این انواع جذام را دارد:

در جذام سلی، پاسخ ایمنی خوب است. فرد مبتلا به این نوع عفونت فقط چند ضایعه را نشان می‌دهد. این بیماری خفیف است و فقط در حد خفیف مسری است.

در جذام جذام، پاسخ ایمنی ضعیف است. این نوع پوست، اعصاب و سایر اندام‌ها را نیز تحت تأثیر قرار می‌دهد. ضایعات گسترده‌ای از جمله ندول‌ها (توده‌ها و برجستگی‌های بزرگ) وجود دارد. این شکل از بیماری مسری‌تر است.

در جذام مرزی، ویژگی‌های بالینی جذام توبرکلوئید و جذام جذامی وجود دارد. این نوع را بین دو نوع دیگر می‌دانند.

۲. طبقه بندی سازمان بهداشت جهانی (WHO)

سازمان بهداشت جهانی (WHO) بیماری را بر اساس نوع و تعداد نواحی پوستی آسیب دیده دسته بندی می‌کند:

دسته اول پائوسی باسیلاری است. پنج ضایعه یا کمتر وجود دارد و هیچ باکتری در نمونه‌های پوستی شناسایی نشده است.

دسته دوم چند باسیلی است. بیش از پنج ضایعه وجود دارد، باکتری در اسمیر پوستی یا هر دو تشخیص داده می‌شود.

۳. طبقه بندی ریدلی-جاپلینگ

مطالعات بالینی از سیستم Ridley-Jopling استفاده می‌کنند. بر اساس شدت علائم دارای پنج طبقه بندی است.

همچنین نوعی جذام به نام جذام نامعین وجود دارد که در سیستم طبقه بندی ریدلی-جاپلینگ گنجانده نشده است. این نوع بسیار اولیه جذام در نظر گرفته می شود که در آن فرد تنها یک ضایعه پوستی دارد که در لمس کمی بی حس می شود.

جذام نامشخص ممکن است برطرف شود یا به یکی از پنج شکل جذام در سیستم ریدلی-جاپلینگ پیشرفت کند.

جذام چگونه تشخیص داده می‌شود؟

پزشک شما یک معاینه فیزیکی برای بررسی علائم و نشانه‌های بیماری انجام می‌دهد. آن‌ها همچنین یک بیوپسی انجام می‌دهند که در آن قطعه کوچکی از پوست یا عصب را برداشته و برای آزمایش به آزمایشگاه می‌فرستند.

پزشک شما همچنین ممکن است یک آزمایش پوستی لپرومین برای تعیین شکل جذام انجام دهد. آن‌ها مقدار کمی از باکتری عامل جذام را که غیرفعال شده است، به پوست تزریق می‌کنند، معمولاً در قسمت فوقانی ساعد.

افرادی که مبتلا به جذام توبرکلوئید یا مرزی هستند، نتیجه مثبتی را در محل تزریق تجربه خواهند کرد.

درمان جذام چیست؟

WHO توسعه داده است درمان چند دارویی در سال ۱۹۹۵ برای درمان انواع جذام. در سراسر جهان به صورت رایگان در دسترس است.

علاوه بر این، چندین آنتی بیوتیک با از بین بردن باکتری‌های عامل جذام، جذام را درمان می‌کنند. این آنتی بیوتیک‌ها عبارتند از:

− داپسون (Aczone)

− ریفامپین (ریفادین)

− کلوفازیمین (لامپرن)

− مینوسیکلین (مینوسین)

− افلوکساسین (Ocuflux)

− پزشک شما احتمالاً بیش از یک آنتی بیوتیک را همزمان تجویز خواهد کرد.

آن‌ها همچنین ممکن است از شما بخواهند که از دارو‌های ضد التهابی مانند آسپرین (بایر)، پردنیزون (رایوس)، یا تالیدومید (تالومید) استفاده کنید. این درمان برای ماه‌ها و احتمالا تا ۱ تا ۲ سال ادامه خواهد داشت.

اگر باردار هستید یا ممکن است باردار شوید، هرگز نباید تالیدومید مصرف کنید. می‌تواند نقایص مادرزادی شدید ایجاد کند.

عوارض احتمالی جذام چیست؟

تاخیر در تشخیص و درمان می‌تواند منجر به عوارض جدی شود. این موارد می‌تواند شامل موارد زیر باشد:

− یکی از مشکلات بیماری جذام تغییر شکل

− ریزش مو به خصوص در ابرو‌ها و مژه‌ها

− ضعف عضلانی

− آسیب دائمی عصبی در بازو‌ها و پا‌ها

− ناتوانی در استفاده از دست و پا

− احتقان مزمن بینی، خونریزی بینی و فروپاشی تیغه بینی

− آماس عنبیه است که التهاب عنبیه از چشم

− گلوکوم، یک بیماری چشمی که باعث آسیب به عصب بینایی می‌شود

− کوری

− اختلال نعوظ (ED)

− ناباروری

− نارسایی کلیه

راه‌های پیشگیری از جذام چیست؟

بهترین راه برای جلوگیری از جذام، اجتناب از تماس طولانی مدت و نزدیک با فرد درمان نشده مبتلا به این عفونت است.

چشم انداز بلند مدت چیست؟

چشم انداز کلی بهتر است اگر پزشک شما جذام را به سرعت قبل از شدید شدن تشخیص دهد. درمان به موقع از آسیب بیشتر بافتی جلوگیری می‌کند، گسترش بیماری را متوقف می‌کند و از عوارض جدی سلامتی جلوگیری می‌کند.

زمانی که تشخیص در مراحل پیشرفته تر، پس از تغییر شکل یا ناتوانی قابل توجه در فرد اتفاق می‌افتد، چشم انداز معمولا بدتر می‌شود. با این حال، درمان مناسب همچنان برای جلوگیری از آسیب بیشتر بدن و جلوگیری از گسترش بیماری به دیگران ضروری است.

ممکن است علیرغم یک دوره موفقیت آمیز آنتی بیوتیک ها، عوارض پزشکی دائمی وجود داشته باشد، اما پزشک شما می‌تواند با شما برای ارائه مراقبت‌های مناسب به منظور کمک به شما در مقابله و مدیریت هر گونه شرایط باقیمانده همکاری کند.

روایات اسلامی در مورد درمان تغذیه‌ای جذام

-ابوهریره (ره) روایت کرده که رسول خدا (ص) فرمود: زیتون را بخورید و به بدن بمالید که هفتاد مرض از جمله جذام را شفا می‌بخشد.

- در کتاب " خواص سبزی‌های خوراکی " تالیف " مرتضی نظری آمده است که امام صادق فرموده اند: خوردن ریحان فرد را از بیماری جذام ایمن می‌گرداند؛ و نیز فرموده اند: خداوند متعال مرض جذام را از یهود برداشت، زیرا آن‌ها چغندر می‌خوردند.

- امام موسی کاظم نیز فرموده اند: به خوردن شلغم عادت کنید، زیرا در هر کس رگ جذام باشد آن را از بین می‌برد.