نقد شویم و نقاد باشیم

حتما برای شما هم پیش آمده است که تصمیم به انجام کاری گرفته باشید و شخصی با صحبت‌ها و استدلالش نظرتان را عوض کرده باشد. این صحبت‌ها کاری شبیه تبلیغات انجام می‌دهند و بر انتخاب‌های شما اثرگذارند. اینکه چقدر تحت‌تأثیر این فضا‌ها قرار بگیرید، به میزان تحقیقاتی که شما پیش از انتخاب یا تصمیم‌گیری در‌باره هر موضوعی انجام می‌دهید بستگی دارد که به آن تفکر نقاد می‌گویند.

تفکر نقادانه چیست؟

تفکر نقادانه درواقع نوعی تفکر منطقی است که بیشتر برای انجام کار‌های مهم یا گرفتن تصمیم‌های اساسی کاربرد دارد. تفکر نقادانه به ما می‌گوید که هر حرف، صحبت و تبلیغی را بدون فکر و استدلال نباید پذیرفت و پیش از قبول یا رد آن باید به‌خوبی درباره‌اش فکر و از درستی و نادرستی‌اش اطمینان پیدا کرد.

داشتن تفکر نقادانه فقط مختص رفتار و گفتار دیگران نیست، بلکه شامل رفتار‌ها و گفتار‌های خود فرد نیز می‌شود، یعنی باید فرد انتقادپذیر باشد و دربرابر انتقاد هم حالت دفاعی به خودش نگیرد، بلکه همواره پذیرای تغییرات مثبت باشد.

راهکار‌های افزایش مهارت تفکر نقاد

سؤال کنید
در هنگام رویارویی با پدیده‌ها و موضوع‌های مختلف سعی کنید درباره آن موضوع پرسش‌های اساسی را مطرح کنید که در ذهنتان شکل می‌گیرد. همچنین در ابعاد گوناگون آن موضوع، بررسی و کنکاش کنید.

در باورهایتان بازنگری کنید
سعی کنید باور‌های اساسی ذهنتان را زیرسؤال ببرید و افق دیدتان را گسترش دهید.

با افراد موفق و باهوش در ارتباط باشید
افراد باهوش راه‌حل‌های مؤثرتری برای مسائل مختلف دارند، پس دوستی با آن‌ها را فراموش نکنید.

از زاویه‌های مختلف به مسائل نگاه کنید
فقط از زاویه دلتان مسائل را نبینید. بلکه در ذهنتان جای علت و معلول را عوض کنید و با عینک دیگران هم به آن مسائل نگاه کنید.

بدون اطلاعات کافی نتیجه‌گیر‌ی نکنید
تا زمانی که اطلاعات کافی برای نتیجه‌گیری ندارید، تنها پاسخ پذیرفتنی برایتان نمی‌دانم باشد. پذیرش این موضوع برای بیشتر افراد بسیار دشوار است. یادتان باشد این تفکر که پاسخ‌دادن، بهتر از پاسخ‌ندادن است، همیشه درست نیست.

از موقعیت‌هایی که نتایج اشتباه می‌شوند، غافل نشوید
هرگاه می‌پذیرید که چیزی درست است، حتما از راه بررسی نظر افرادی که با آن ایده موافق نیستند، تفکر خود را به چالش بکشید و نظر آن‌ها را بی‌طرفانه بشنوید. با این‌کار می‌توانید باور‌های خودتان را دوباره بررسی کنید و بیازمایید.

تلاش کنید بر سوگیری‌های شخصی‌تان غلبه کنید
سعی کنید در هنگام ارزیابی اطلاعات جدید تا جایی که ممکن است از اظهارنظر‌های شخصی بپرهیزید و احساساتتان را دخالت ندهید. همچنین در برابر ایده‌ها و اطلاعات جدیدی که دریافت می‌کنید از همان ابتدا موضع نگیرید.

در رویارویی با اطلاعات جدید منعطف باشید
وقتی ثابت شد که تاکنون باور‌های اشتباهی را در ذهن خود پرورانده‌اید، آمادگی آن را داشته باشید که آن باور‌ها را تغییر دهید یا اصلاح کنید.