آموزش منهای آموزش!

«ریشه بسیاری از بحران‌ها در بحران‌های فلسفی نهفته است»
برگرفته از اندیشه افلاطون

این روز‌ها کمبود معلم یکی از مشکلات جدی آموزش و پرورش است به طوری که این مسئله به دغدغه اول سیستم آموزشی کشور تبدیل شده است. سؤال اینجاست که برفرض اگر از چند روز آینده این مشکل برطرف شود وکلاس‌ها به تعداد کافی معلم داشته باشند، دیگر مشکل آموزشی کشور برطرف می‌شود؟  یا اینکه کمبود معلم ریشه در بحران نظام آموزشی کشور دارد که اکنون به این صورت در حال نشان دادن است؟

به نظر می‌رسد، یکی از مهم‌ترین ریشه‌های بحران آموزش و پرورش در ایران سوق یافتن دانش اندوزی از حوزه عمومی به خصوصی است. به طوری که کار به جایی رسیده که هر خانواده‌ای که در دهک‌های درآمدی برخوردارتری قرار داشته باشد، می‌تواند از ابتدایی تا پایان تحصیلات دانشگاهی فرزندان خود را مورد حمایت قرار دهد. این در حالی است که آموزش و پرورش سازمانی عمومی است که باید زمینه‌های در اختیار قرار گرفتن آن برای همگان آن هم در سطوح پایه فراهم شود.

آموزش در سطوح ابتدایی و پایه به حدی مهم است که دسترسی همگانی به آن را می‌توان با تأمین زیرساخت‌های اساسی برای شهر‌ها مقایسه کرد. هر شهری برای اینکه به رشد و توسعه برسد، سیستم حمل و نقل عمومی مناسب، خیابان‌های استاندارد و پیاده رو‌های بهسازی شده و ده‌ها مورد دیگر را باید به عنوان حوزه‌های زیرساخت دارا باشد تا بعد از آن مدیران شهری بتوانند بر پایه آن‌ها رسیدن به توسعه را میسر کنند. در حالی که آموزش پایه زیرساخت توسعه کشور محسوب می‌شود و در حال سوق یافتن به حوزه خصوصی است.

بدیهی است که این مسئله سبب می‌شود تا دانش آموزان به گروه‌های برخوردار و حتی فوق برخورداری تقسیم شوند که به دلیل دسترسی به منابع مالی می‌توانند، بدون دغدغه به بهترین امکانات و زیرساخت‌های آموزشی دسترسی داشته باشند و از طرفی سایر دانش آموزان به دلیل دسترسی نداشتن به امکانات مادی حتی از تأمین حداقل‌های ممکن نیز محروم می‌مانند.

به نظر می‌رسد امروز آموزش و پرورش دچار بحرانی فلسفی شده که نمی‌تواند از سطح ابتدایی ریل گذاری مناسبی برای رشد دانش آموزان فراهم کند. در این میان آن‌هایی که توانایی مالی کافی دارند، سعی می‌کنند تا با بردن آموزش به حوزه خصوصی (مدارس غیردولتی، معلم خصوصی و...)، از تأثیر منفی وضع موجود بر فرزندانشان بکاهند، اما آن‌هایی که توانایی مالی ندارند باید مدام با طوفان‌های نظام آموزشی کشور لرزیده و صبوری کنند به امیدی که شاید گشایشی شود.