محمدباقر نوبخت معاون رییس جمهوری و رییس سازمان برنامه و بودجه در یک برنامه زنده تلویزیونی به مناسبت هفته دولت تاکید کرد که در طول سال جاری هیچ استقراضی از بانک مرکزی صورت نگرفته است.
به گزارش شهرآرانیوز، نوبخت سه شنبه شب در آغاز این برنامه زنده تلویزیونی به پرداخت ماهانه یارانه‌ها اشاره کرد و گفت: یکی از مصائبی که سازمان برنامه و بودجه کشور با آن دست و پنجه نرم می‌کند و جزو سختی‌های این سازمان محسوب می‌شود، پرداخت یارانه نقدی، کمک معیشتی و حقوق‌ها است.
وی افزود: البته همه پرداخت‌ها زمان بندی منظم دارد بطوریکه دهم هر ماه یارانه معیشتی، ۲۰ هر ماه یارانه نقدی و آخر هر ماه هم حقوق‌ها پرداخت می‌شود و زمان پرداخت‌ها را به نظمی رساندیم تا شرایط اجتماعی افراد را درک کنیم.
رییس سازمان برنامه و بودجه تصریح کرد: در حال حاضر شرایط اقتصادی جامعه به گونه‌ای نیست که برخی یارانه‌های کمک معیشتی را حذف کنیم، اما ما به هیچ وجه در طول سال جاری هیچ استقراضی از بانک مرکزی نداشتیم.
وی در خصوص این نکته که طبق ماده ۴ هدفمندی یارانه‌ها دولت باید نسبت به شناسایی ۳ دهک اول جامعه و حذف یارانه آن‌ها اقدام کند، گفت: دولت این ماموریت را به وزارت رفاه داد که بر اساس بانک اطلاعاتی خود دهک‌های بالای جامعه را شناسایی و یارانه آن‌ها را قطع کند که این کار در یک مقطعی انجام شد و ۳ تا ۴ میلیون نفر شناسایی و یارانه آن‌ها حذف شد، اما آنقدر فضاسازی در جامعه صورت گرفت که وزارت رفاه مجبور به بازگشت یارانه برخی افراد شد.
او افزود: نیازمندیم که اگر قرار است اقدامی صورت بگیرد، مشارکت بین دستگاه‌ها ایجاد شود تا بتوانیم یارانه را به آن‌هایی که استحقاق دارند، پرداخت کنیم.
نوبخت گفت: در قانون هدفمندی یارانه‌ها تصریح شده که اگر قرار است پرداخت یارانه را محدود کنیم می‌بایست گروه‌هایی که باید به آن‌ها یارانه پرداخت شود را مشخص کرد. اگر فقط گفته شود یارانه ۲۴ میلیون باید حذف شود این کار به طور ناقص اجرا خواهد شد.
رییس سازمان برنامه و بودجه در ادامه با اشاره به اینکه درآمد‌های نفتی مورد انتظار دولت در سال ۹۹ چندان محقق نشده است؛ افزود: تا آخر عمر که قرار نیست تحریم باشیم؛ این یک فشاری است که باید تحمل کنیم. در بودجه ۹۹ پیش بینی شده بود که از محل واگذاری سهام شرکت‌های دولتی ۱۱ هزار و ۹۰۰ میلیارد تومان درآمد حاصل شود که تا الان بیش از ۱۷-۱۸ هزار میلیارد تومان محقق شده است که هم باعث تقویت بورس شده است.
وی تاکید کرد: البته نگرانی ایجاد بدهی برای دولت بعد هم درست نیست. اولا این دولت و آن دولت ندارد؛ الان وضعیت خاص تحریم است و باید به اولویت‌ها توجه کنیم. ثانیا هر یک سالی که برای تکمیل طرح‌های عمرانی عقب بیفتیم هزینه‌های آن بیشتر می‌شود؛ لذا با تکمیل آن‌ها میزان دارایی که برای آیندگان گذاشته می‌شود ارزش افزوده بسیاری دارد.
نوبخت افزود: این امکان را داریم که از سهام واحد‌های مربوط به دولت، ۱۰۰ تا ۱۵۰ هزار میلیارد تومان دارایی ایجاد کنیم.
معاون رییس جمهوری در ادامه درباره بحث اصلاح ساختار بودجه، گفت: بودجه ریزی بر مبنای عملکرد را در دستور کار داریم. بودجه ۳ ماه اول دستگاه‌ها به عنوان تنخواه پرداخت می‌شود و بودجه را برمبنای عملکرد هر دستگاه محاسبه می‌کنیم که درهمه دستگاه‌ها این اقدام را انجام دادیم.
او همچنین در پاسخ به این پرسش که چرا ساختار بودجه هنوز اصلاح نشده است، افزود: این اصلاح یک جراحی بزرگ است. امیدوارم با توجه به اینکه مجلس هم در این موضوع مصمم است، اصلاح ساختار بودجه اجرایی شود ما هم در دولت کمک می‌کنیم، حتی اگر مجلس این اصلاح را برای بودجه۱۴۰۰ هم به ما بدهد ما آن را اجرا خواهیم کرد.
نوبخت گفت: در حوزه‌های مختلف چندین دستگاه مشابه اداری داریم. این عزم جدی در مسئولین نظام را می‌طلبد که آن‌ها را تجمیع کنیم، اما این کار ساده‌ای نیست. مثلا در حال حاضر هم وزارت بهداشت، هم آموزش عالی و هم نیرو‌های مسلح کار‌های بهداشتی و درمانی می‌کنند؛ اما سیاست‌ها را چه کسی در این حوزه باید تدوین کند؟ ما گفتیم که وزارت بهداشت این کار را بکند؛ اما دعوایی به پا شد.
معاون رییس جمهوری افزود: درباره سیاست‌های فرهنگی هم همین است، یک جا باید این محوریت را داشته باشد حالا هر دستگاهی که باشد.
رییس سازمان برنامه و بودجه همچنین درخصوص برنامه دولت در شرایط کرونا، گفت: این امکان فراهم شد که معادل ریالی ۱ میلیارد یورو از صندوق برای بیمه بیکاری اختصاص یابد که ۸ برنامه برای تخصیص آن تعریف کردیم. تکمیل بیمارستان‌ها و زیرساخت ها، جبران کاهش درآمد‌های اختصاصی دانشگاه‌ها، پاداش کرونا، تامین دارو و تجهیزات از جمله این برنامه‌ها به شمار می‌رود. این یک میلیارد یورو به یکباره از بانک مرکزی گرفته نمی‌شود و آن را بخش به بخش دریافت کردیم.
وی افزود: قرار است با اختصاص این منابع تا پایان امسال ۱۰ هزار تخت فعال به بیمارستان‌ها اضافه شود.
نوبخت همچنین درخصوص طرح تامین معیشت مردم تصریح کرد: نمایندگان کمیسیون برنامه و بودجه کمک به معیشت مردم را بررسی و مطالعه می‌کنند و هدف مشترک مجلس و دولت این است که وضع موجود معیشت مردم را بهبود ببخشند امروز این برنامه در کمیسیون برنامه و بودجه مجلس مطرح شد و سازمان برنامه و بودجه هم برای اجرای آن اعلام آمادگی کرده است.
او افزود: ما در حال حاضر ارز محدود را به کالا‌های اساسی و دارو اختصاص می‌دهیم. اگر به پیشنهاد مجلس راه بهتری وجود داشته باشد که بدون اینکه منجر به افزایش قیمت‌ها شود ما از آن استقبال می‌کنیم، این موضوع بررسی می‌شود تا به راه حل مشترکی برسیم.
رییس سازمان برنامه و بودجه در ادامه و در پاسخ به این پرسش که دولت برای برخی مشاغل که با رکود شدید مواجه اند، چه برنامه‌ای دارد؟ گفت: در این خصوص بانک مرکزی فعالانه با نظام بانکی هماهنگ شده است. اعتبار ۷۵ هزار میلیارد تومانی و بخشی هم ۵۰ هزار میلیارد تومانی برای خانوار و مشاغل آٍسیب دیده در نظر گرفته شد که در چند مرحله پرداخت شده است.
وی افزود: در برخی حوزه‌ها همچون مشاغل مرتبط با گردشگری جبران خسارات نیاز به زمان بیشتری دارد. دولت در این خصوص از هیچ کمکی فروگذار نکرده و بانک مرکزی هم در این مسیر همکاری خوبی داشته است.
نوبخت در ادامه همچنین درخصوص افزایش حقوق کارمندان، گفت: از سال ۹۲ افزایش حقوق کارمندان در بعضی سال‌ها حتی بیش از نرخ تورم بوده و همواره تناسب بین نرخ تورم و افزایش حقوق‌ها لحاظ شده است.
او گفت: در شرایط اقتصادی فعلی دولت باید توجه بیشتری به معیشت مردم داشته باشد بنابراین بهمن سال گذشته بر اساس قانون برنامه پنجم توسعه، مجوز افزایش حقوق کارمندان داده شد و اکنون پرداخت حقوق در کادر دولتی مقدار قابل توجهی افزایش یافته است. حقوق دولتی‌ها ۵۰ درصد در اسفند اضافه شد و در فروردین امسال هم ۱۳ درصد افزایش یافت.
نوبخت افزود: تقریبا همه دستگاه‌های مشمول قانون مدیریت خدمات کشوری می‌توانند از محل دارایی‌های خودشان این افزایش ۵۰ درصدی حقوق را داشته باشند یعنی در سرجمع بودجه اجازه جابجایی به دستگاه‌ها داده ایم که از بخش بودجه سایرکم شود و به بودجه پرسنلی اضافه کنند.
وی تصریح کرد: بودجه عملکردی ما در سال ۹۲ حدود ۱۴۸ هزار میلیارد تومان بود که بودجه سال گذشته به ۲۴۱هزار میلیارد تومان رسید. رشدی که به افزاش حقوق داده ایم بیشتر از رشد بودجه بوده است.
معاون رییس جمهوری در ادامه همچنین با تشریح اینکه درآمد‌های نفتی، مالیاتی و اوراق، سه محل تامین درآمد‌های دولت هستند، گفت: هیچ یک از این اقلام منجر به استقراض مستقیم و غیرمستقیم از بانک مرکزی نمی‌شود.
رییس سازمان برنامه و بودجه در پاسخ به پرسشی مربوط به استقراض دولت از بانک مرکزی، تصریح کرد: بر اساس قانون برنامه، سالانه ۳۲ درصد از درآمد نفتی باید به محل صندوق واریز شود البته این امر، برای شرایط غیرتحریمی است، اما در شرایط تحریمی از رهبر معظم انقلاب اجازه خواسته شد که ۲۰ درصد از درآمد‌ها به صندوق برود و ۱۲ درصد برای مقابله با شرایط در اختیار دولت باشد که ایشان هم پذیرفتند.
او گفت: سال ۹۷ از این محل استفاده نشد، اما در سال ۹۸ از منابع صندوق که نزد بانک مرکزی بود استفاده کردیم. این مبلغ، ۵.۴ میلیون دلار بود و از سوی بانک مرکزی به نرخ روز ارز در اختیار دولت قرار گرفت که ۷۳ تا ۷۴ هزار میلیارد تومان بود.
معاون رییس جمهوری تاکید کرد: استقراض از بانک مرکزی برای دولت ممنوع است و قطعا دیوان محاسبات و سازمان بازرسی ورود پیدا خواهند کرد مضاف بر اینکه سازمان برنامه و بودجه، یک دستگاه نظارتی است و چنین کاری نکرده است.
نوبخت تاکید کرد: نه سال گذشته و نه امسال ریالی استقراض از بانک مرکزی نداشتیم و تلاش هم این است تا پایان امسال استقراضی انجام نشود.
معاون رییس جمهوری همچنین درخصوص گرانی‌های اخیر نیز گفت: برخی از افزایش قیمت‌ها ناشی از انتظارات تورمی و سوءاستفاده‌هایی که برخی افراد در بازار انجام داده اند، بوده است.
وی تصریح کرد: تورمی که ماه گذشته صورت گرفت از نقدینگی موجود در جامعه نبوده و ناشی از افزایش نرخ ارز بوده است. افزایش نرخ ارز امر پسندیده‌ای نیست و تبعاتی هم بر وضعیت تورم دارد.
نوبخت همچنین درخصوص اقدام‌های حمایتی از کادر درمان نیز گفت: ۱۰ هزار مجوز استخدام با اولویت جذب پرستاران و نیرو‌های شرکتی و قراردادی به وزارت بهداشت داده شده است.
وی تصریح کرد: ۳ هزار میلیارد تومان برای جبران کارانه کادر درمانی در دو مرحله پرداخت شده است، پاداش کرونا هم پرداخت شد و همچنین از اول مهر ماه فوق العاده ویژه برای کادر درمانی طی یک مرحله پرداخت خواهد شد.
منبع: ایرنا
وی افزود: البته همه پرداخت‌ها زمان بندی منظم دارد بطوریکه دهم هر ماه یارانه معیشتی، ۲۰ هر ماه یارانه نقدی و آخر هر ماه هم حقوق‌ها پرداخت می‌شود و زمان پرداخت‌ها را به نظمی رساندیم تا شرایط اجتماعی افراد را درک کنیم.
رییس سازمان برنامه و بودجه تصریح کرد: در حال حاضر شرایط اقتصادی جامعه به گونه‌ای نیست که برخی یارانه‌های کمک معیشتی را حذف کنیم، اما ما به هیچ وجه در طول سال جاری هیچ استقراضی از بانک مرکزی نداشتیم.
وی در خصوص این نکته که طبق ماده ۴ هدفمندی یارانه‌ها دولت باید نسبت به شناسایی ۳ دهک اول جامعه و حذف یارانه آن‌ها اقدام کند، گفت: دولت این ماموریت را به وزارت رفاه داد که بر اساس بانک اطلاعاتی خود دهک‌های بالای جامعه را شناسایی و یارانه آن‌ها را قطع کند که این کار در یک مقطعی انجام شد و ۳ تا ۴ میلیون نفر شناسایی و یارانه آن‌ها حذف شد، اما آنقدر فضاسازی در جامعه صورت گرفت که وزارت رفاه مجبور به بازگشت یارانه برخی افراد شد.
او افزود: نیازمندیم که اگر قرار است اقدامی صورت بگیرد، مشارکت بین دستگاه‌ها ایجاد شود تا بتوانیم یارانه را به آن‌هایی که استحقاق دارند، پرداخت کنیم.
نوبخت گفت: در قانون هدفمندی یارانه‌ها تصریح شده که اگر قرار است پرداخت یارانه را محدود کنیم می‌بایست گروه‌هایی که باید به آن‌ها یارانه پرداخت شود را مشخص کرد. اگر فقط گفته شود یارانه ۲۴ میلیون باید حذف شود این کار به طور ناقص اجرا خواهد شد.
رییس سازمان برنامه و بودجه در ادامه با اشاره به اینکه درآمد‌های نفتی مورد انتظار دولت در سال ۹۹ چندان محقق نشده است؛ افزود: تا آخر عمر که قرار نیست تحریم باشیم؛ این یک فشاری است که باید تحمل کنیم. در بودجه ۹۹ پیش بینی شده بود که از محل واگذاری سهام شرکت‌های دولتی ۱۱ هزار و ۹۰۰ میلیارد تومان درآمد حاصل شود که تا الان بیش از ۱۷-۱۸ هزار میلیارد تومان محقق شده است که هم باعث تقویت بورس شده است.
وی تاکید کرد: البته نگرانی ایجاد بدهی برای دولت بعد هم درست نیست. اولا این دولت و آن دولت ندارد؛ الان وضعیت خاص تحریم است و باید به اولویت‌ها توجه کنیم. ثانیا هر یک سالی که برای تکمیل طرح‌های عمرانی عقب بیفتیم هزینه‌های آن بیشتر می‌شود؛ لذا با تکمیل آن‌ها میزان دارایی که برای آیندگان گذاشته می‌شود ارزش افزوده بسیاری دارد.
نوبخت افزود: این امکان را داریم که از سهام واحد‌های مربوط به دولت، ۱۰۰ تا ۱۵۰ هزار میلیارد تومان دارایی ایجاد کنیم.
معاون رییس جمهوری در ادامه درباره بحث اصلاح ساختار بودجه، گفت: بودجه ریزی بر مبنای عملکرد را در دستور کار داریم. بودجه ۳ ماه اول دستگاه‌ها به عنوان تنخواه پرداخت می‌شود و بودجه را برمبنای عملکرد هر دستگاه محاسبه می‌کنیم که درهمه دستگاه‌ها این اقدام را انجام دادیم.
او همچنین در پاسخ به این پرسش که چرا ساختار بودجه هنوز اصلاح نشده است، افزود: این اصلاح یک جراحی بزرگ است. امیدوارم با توجه به اینکه مجلس هم در این موضوع مصمم است، اصلاح ساختار بودجه اجرایی شود ما هم در دولت کمک می‌کنیم، حتی اگر مجلس این اصلاح را برای بودجه۱۴۰۰ هم به ما بدهد ما آن را اجرا خواهیم کرد.
نوبخت گفت: در حوزه‌های مختلف چندین دستگاه مشابه اداری داریم. این عزم جدی در مسئولین نظام را می‌طلبد که آن‌ها را تجمیع کنیم، اما این کار ساده‌ای نیست. مثلا در حال حاضر هم وزارت بهداشت، هم آموزش عالی و هم نیرو‌های مسلح کار‌های بهداشتی و درمانی می‌کنند؛ اما سیاست‌ها را چه کسی در این حوزه باید تدوین کند؟ ما گفتیم که وزارت بهداشت این کار را بکند؛ اما دعوایی به پا شد.
معاون رییس جمهوری افزود: درباره سیاست‌های فرهنگی هم همین است، یک جا باید این محوریت را داشته باشد حالا هر دستگاهی که باشد.
رییس سازمان برنامه و بودجه همچنین درخصوص برنامه دولت در شرایط کرونا، گفت: این امکان فراهم شد که معادل ریالی ۱ میلیارد یورو از صندوق برای بیمه بیکاری اختصاص یابد که ۸ برنامه برای تخصیص آن تعریف کردیم. تکمیل بیمارستان‌ها و زیرساخت ها، جبران کاهش درآمد‌های اختصاصی دانشگاه‌ها، پاداش کرونا، تامین دارو و تجهیزات از جمله این برنامه‌ها به شمار می‌رود. این یک میلیارد یورو به یکباره از بانک مرکزی گرفته نمی‌شود و آن را بخش به بخش دریافت کردیم.
وی افزود: قرار است با اختصاص این منابع تا پایان امسال ۱۰ هزار تخت فعال به بیمارستان‌ها اضافه شود.
نوبخت همچنین درخصوص طرح تامین معیشت مردم تصریح کرد: نمایندگان کمیسیون برنامه و بودجه کمک به معیشت مردم را بررسی و مطالعه می‌کنند و هدف مشترک مجلس و دولت این است که وضع موجود معیشت مردم را بهبود ببخشند امروز این برنامه در کمیسیون برنامه و بودجه مجلس مطرح شد و سازمان برنامه و بودجه هم برای اجرای آن اعلام آمادگی کرده است.
او افزود: ما در حال حاضر ارز محدود را به کالا‌های اساسی و دارو اختصاص می‌دهیم. اگر به پیشنهاد مجلس راه بهتری وجود داشته باشد که بدون اینکه منجر به افزایش قیمت‌ها شود ما از آن استقبال می‌کنیم، این موضوع بررسی می‌شود تا به راه حل مشترکی برسیم.
رییس سازمان برنامه و بودجه در ادامه و در پاسخ به این پرسش که دولت برای برخی مشاغل که با رکود شدید مواجه اند، چه برنامه‌ای دارد؟ گفت: در این خصوص بانک مرکزی فعالانه با نظام بانکی هماهنگ شده است. اعتبار ۷۵ هزار میلیارد تومانی و بخشی هم ۵۰ هزار میلیارد تومانی برای خانوار و مشاغل آٍسیب دیده در نظر گرفته شد که در چند مرحله پرداخت شده است.
وی افزود: در برخی حوزه‌ها همچون مشاغل مرتبط با گردشگری جبران خسارات نیاز به زمان بیشتری دارد. دولت در این خصوص از هیچ کمکی فروگذار نکرده و بانک مرکزی هم در این مسیر همکاری خوبی داشته است.
نوبخت در ادامه همچنین درخصوص افزایش حقوق کارمندان، گفت: از سال ۹۲ افزایش حقوق کارمندان در بعضی سال‌ها حتی بیش از نرخ تورم بوده و همواره تناسب بین نرخ تورم و افزایش حقوق‌ها لحاظ شده است.
او گفت: در شرایط اقتصادی فعلی دولت باید توجه بیشتری به معیشت مردم داشته باشد بنابراین بهمن سال گذشته بر اساس قانون برنامه پنجم توسعه، مجوز افزایش حقوق کارمندان داده شد و اکنون پرداخت حقوق در کادر دولتی مقدار قابل توجهی افزایش یافته است. حقوق دولتی‌ها ۵۰ درصد در اسفند اضافه شد و در فروردین امسال هم ۱۳ درصد افزایش یافت.
نوبخت افزود: تقریبا همه دستگاه‌های مشمول قانون مدیریت خدمات کشوری می‌توانند از محل دارایی‌های خودشان این افزایش ۵۰ درصدی حقوق را داشته باشند یعنی در سرجمع بودجه اجازه جابجایی به دستگاه‌ها داده ایم که از بخش بودجه سایرکم شود و به بودجه پرسنلی اضافه کنند.
وی تصریح کرد: بودجه عملکردی ما در سال ۹۲ حدود ۱۴۸ هزار میلیارد تومان بود که بودجه سال گذشته به ۲۴۱هزار میلیارد تومان رسید. رشدی که به افزاش حقوق داده ایم بیشتر از رشد بودجه بوده است.
معاون رییس جمهوری در ادامه همچنین با تشریح اینکه درآمد‌های نفتی، مالیاتی و اوراق، سه محل تامین درآمد‌های دولت هستند، گفت: هیچ یک از این اقلام منجر به استقراض مستقیم و غیرمستقیم از بانک مرکزی نمی‌شود.
رییس سازمان برنامه و بودجه در پاسخ به پرسشی مربوط به استقراض دولت از بانک مرکزی، تصریح کرد: بر اساس قانون برنامه، سالانه ۳۲ درصد از درآمد نفتی باید به محل صندوق واریز شود البته این امر، برای شرایط غیرتحریمی است، اما در شرایط تحریمی از رهبر معظم انقلاب اجازه خواسته شد که ۲۰ درصد از درآمد‌ها به صندوق برود و ۱۲ درصد برای مقابله با شرایط در اختیار دولت باشد که ایشان هم پذیرفتند.
او گفت: سال ۹۷ از این محل استفاده نشد، اما در سال ۹۸ از منابع صندوق که نزد بانک مرکزی بود استفاده کردیم. این مبلغ، ۵.۴ میلیون دلار بود و از سوی بانک مرکزی به نرخ روز ارز در اختیار دولت قرار گرفت که ۷۳ تا ۷۴ هزار میلیارد تومان بود.
معاون رییس جمهوری تاکید کرد: استقراض از بانک مرکزی برای دولت ممنوع است و قطعا دیوان محاسبات و سازمان بازرسی ورود پیدا خواهند کرد مضاف بر اینکه سازمان برنامه و بودجه، یک دستگاه نظارتی است و چنین کاری نکرده است.
نوبخت تاکید کرد: نه سال گذشته و نه امسال ریالی استقراض از بانک مرکزی نداشتیم و تلاش هم این است تا پایان امسال استقراضی انجام نشود.
معاون رییس جمهوری همچنین درخصوص گرانی‌های اخیر نیز گفت: برخی از افزایش قیمت‌ها ناشی از انتظارات تورمی و سوءاستفاده‌هایی که برخی افراد در بازار انجام داده اند، بوده است.
وی تصریح کرد: تورمی که ماه گذشته صورت گرفت از نقدینگی موجود در جامعه نبوده و ناشی از افزایش نرخ ارز بوده است. افزایش نرخ ارز امر پسندیده‌ای نیست و تبعاتی هم بر وضعیت تورم دارد.
نوبخت همچنین درخصوص اقدام‌های حمایتی از کادر درمان نیز گفت: ۱۰ هزار مجوز استخدام با اولویت جذب پرستاران و نیرو‌های شرکتی و قراردادی به وزارت بهداشت داده شده است.
وی تصریح کرد: ۳ هزار میلیارد تومان برای جبران کارانه کادر درمانی در دو مرحله پرداخت شده است، پاداش کرونا هم پرداخت شد و همچنین از اول مهر ماه فوق العاده ویژه برای کادر درمانی طی یک مرحله پرداخت خواهد شد.
منبع: ایرنا
دیدگاه های ارسال شده توسط شما، پس از تائید توسط شهرآرانیوز در سایت منتشر خواهد شد.
نظراتی که حاوی توهین و افترا باشد منتشر نخواهد شد.
