زندگی‌های بعد از کرونا

شاید اگر همین یک‌سال قبل هم از هر کداممان سؤال می‌کردند که یک ویروس میکروسکوپی چه اندازه می‌تواند جهان را به‌هم بریزد، حتى تصورش هم برایمان محال بود که کرونا تا این اندازه همه ابعاد زندگی را در همه‌جای جهان و برای همه تحت‌تأثیر قرار دهد و در همه‌چیز تغییر ایجاد کند.

ناگفته پیداست که جهان بعد از کرونا با آنچه پیش از شیوع گسترده ویروس کووید١٩ شاهد بودیم، اختلاف اساسی و جدی دارد و نسلی که امروز در حال بالیدن و رویش هستند، در خیلی امور با ما تفاوت خواهند داشت. کافی است همین الآن به دور و بر خودتان نگاه کنید، چقدر عادات و رفتار‌های روزمره شما تغییر کرده است؟

 

به عکس‌ها و فیلم‌های داخل موبایلتان که حدود هشت‌نه ماه پیش ذخیره کرده‌اید، نگاهی بیندازید تا متوجه شوید که همه‌چیز چقدر دگرگون شده و از نحوه غذاخوردن و خریدکردن و شیوه نظافت‌ها و ضدعفونی‌کردن‌های تکراری تا روابط اجتماعی و تحصیل چه اندازه فرق کرده است. دیگر از آن دست‌زدن راحت و آسوده به چشم و گوش و دهان یا دست‌دادن و درآغوش‌گرفتن و بسیاری مسائل پیش پا افتاده زندگی خبری نیست. اکنون همه ترجیح می‌دهند که موقع ورود به منزل، لباس‌های بیرون را جایی خارج از آپارتمان آویزان کنند و اگر بیماری در خانه داشته باشند، نیاز به اتاقی دارند که در خود سرویس بهداشتی داشته باشد. پس می‌توان انتظار داشت که سال‌های بعد در معماری داخلی منازل تغییراتی رخ دهد و مثلا جایی برای دستشویی خارج از آپارتمان پیش‌بینی شود که افراد بتوانند دست‌های خود یا چیز‌هایی را که خریده‌اند، قبل از ورود به خانه ضدعفونی کنند.

این مثال ساده نشان می‌دهد که می‌توان انتظار داشت چنین تغییراتی به‌صورت طبیعی و عادی در همه امور رخ دهد؛ چنان‌که مثلا اکنون دستگاه نوبت‌دهی پدالی را در بانک‌ها شاهد هستیم و برای عدم دخالت دست، صفحه نوری در آسانسور‌ها نصب می‌شود یا مثلا در فضا‌های عمومی مثل اداره‌ها یا دفتر‌های کار از قند‌های بسته‌بندی‌شده شبیه پذیرایی سفر‌های هوایی یا شیرینی‌های داخل بسته بندی استفاده می‌کنند.

توسعه ارتباطات در فضای مجازی آن‌چنان سرعت گرفته است که غالب برنامه‌های آموزشی یا جلسات عمومی در قالب وبینار‌ها یا کنفرانس‌های مجازی برگزار می‌شود و حتى پدربزرگ‌ها و مادربزرگ‌ها برای ارتباط تصویری از گوشی هوشمند استفاده می‌کنند، درحالی‌که قبلا شکایت داشتند چرا فرزندان و نوه‌هایشان همیشه سرشان توی گوشی موبایل است!

 

شاید دامنه ماندگاری و ابتلا به این بیماری عفونی، تنها تا دو سه سال دیگر باشد و شاید مثلا پنج شش سال دیگر سلامت عمومی و شرایط عادی به زندگی مردم جهان برگردد، اما بی‌تردید آثار و عوارض تحولی که کرونا در زندگی فردی و اجتماعی هریک از ما ایجاد کرده است، تا نسل‌ها بعد از این باقی خواهد ماند و مثلا شاید نسل‌های بعد به‌جای دست‌دادن در هنگام دیدار تنها به تکان‌دادن سر خود اکتفا کنند!
این حجم از تغییر عادات و رفتار‌های روزمره شاید مقدمه‌ای باشد برای پرسش و تأملی عمیق‌تر؛ با این‌همه تغییرات و تحولات، آنچه هرگز در زندگی هر یک از ما تغییر نخواهد کرد، چیست؟ کرونا چه چیزی را در زندگی ما نمی‌تواند تغییر دهد و چه چیزی را در زندگی ما نباید عوض کند؟