سگ‌ها عامل بیش از ۹۰ درصد موارد انسانی «هاری»

دکتر بهزاد امیری با بیان اینکه شعار "پایان هاری، با همکاری و واکسیناسیون" برای روز جهانی هاری انتخاب شده، گفت: هاری یک بیماری ویروسی است که علی رغم پیشرفت‌های بزرگ در علوم پزشکی هنوز درمانی برای آن یافت نشده و در صورت ابتلای انسان به بیماری هاری متاسفانه در صد درصد موارد منجر به مرگ می‌شود. هاری در بسیاری از کشورهای دنیا وجود دارد.

وی افزود: از سال ۲۰۰۷ میلادی روز ۲۸ سپتامبر (۷ مهر) مصادف با سالروز فوت لویی پاستور به نام روز جهانی هاری نامگذاری شده است. لویی پاستور دانشمند فرانسوی برای اولین بار واکسن هاری را ساخته و به جامعه بشریت اهدا کرد. برای بزرگداشت خدمات این دانشمند برجسته، سالروز فوت او به عنوان روز جهانی هاری انتخاب شد.

وی بیان کرد: هدف از تعیین روزی برای هاری، ایجاد فرصتی برای آموزش و افزایش آگاهی کلیه افراد جامعه در مورد بیماری هاری، پیشگیری از حیوان گزیدگی و کنترل و حذف بیماری هاری در جوامع بشری است.

رئیس اداره بیماری های مشترک انسان و حیوان گفت: هر ساله به منظور جلب حمایت و مشارکت کلیه اقشار جامعه و همچنین ایجاد تعهد و هماهنگی در سازمان‌ها و نهادهای دولتی و عمومی غیر دولتی برای مقابله با بیماری هاری شعاری برای روز جهانی هاری در نظر گرفته می‌شود.  

وی افزود: شعار روز جهانی هاری در سال ۲۰۲۰  «پایان هاری، با همکاری و واکسیناسیون» انتخاب شده است. انتخاب این شعار نشان‌دهنده اهمیت همکاری‌های بین بخشی و واکسیناسیون در پیشگیری و کنترل هاری است.

امیری در خصوص بیماری هاری توضیح داد: بیماری هاری در واقع نوعی عفونت ویروسی دستگاه اعصاب مرکزی و قابل انتقال بین حیوان و انسان است که معمولا به واسطه گزش حیوان هار به انسان منتقل می‌شود و در صورت بروز علائم بیماری در انسان متاسفانه همیشه (۱۰۰ درصد) کشنده است.  

وی اضافه کرد: ولی خوشبختانه علی‌رغم کشندگی بالای این بیماری، در صورت انجام کلیه مراحل پیشگیری و درمان بیماری از جمله شستشوی صحیح محل گزش با آب و صابون و تزریق سرم و واکسیناسیون به موقع و کامل می‌توان از ابتلا به هاری پیشگیری کرد.

وی حقایق کلیدی در مورد بیماری هاری را چنین تشریح کرد: هاری یک بیماری ویروسی قابل پیشگیری با واکسن است که در بیش از ۱۰۰ کشور جهان رخ می‌دهد. سالانه ۵۹۰۰۰ مرگ انسان به علت ابتلا به بیماری هاری در جهان روی می‌دهد.

وی افزود:  ۴۰ درصد از افراد گاز گرفته شده توسط حیوانات مظنون به هاری کودکان زیر ۱۵ سال هستند. سگ‌ها عامل بیش از ۹۰ درصد موارد حیوان گزیدگی و انتقال بیماری هاری و مرگ ناشی از آن در انسان هستند. حذف هاری از طریق پیشگیری از گزش سگ و انجام واکسیناسیون سگ‌ها امکان پذیر است.

وی بیان داشت: شستشوی فوری و کامل زخم با آب و صابون پس از تماس با یک حیوان مظنون به هاری به مدت ۲۰ دقیقه برای هر زخم، بسیار مهم و حیاتی است و می‌تواند زندگی را نجات دهد.  

امیری هدف کلی در برنامه کنترل هاری طبق اعلامیه سازمان جهانی بهداشت را حذف تمامی موارد مرگ انسانی در اثر ابتلا به بیماری هاری ناشی از گزش سگ تا سال ۲۰۳۰ اعلام کرد و درباره آمار حیوان گزیدگی و موارد فوت ناشی از ابتلا بیماری هاری در ایران، گفت: در سال گذشته (۱۳۹۸) ۲۳۴ هزار و ۱۶۱ مورد حیوان گزیدگی در کل کشور رخ داده که با ارائه خدمات شبانه روزی در حدود ۷۰۰ واحد بهداشتی، درمانی و پیشگیری هاری در سراسر کشور و انجام اقدامات مدیریت مواجهه با حیوان گزیدگی و پیشگیری پس از مواجهه، نظام سلامت کشور قادر بوده که از ابتلا و مرگ حتمی تعداد زیادی از افرادی که توسط حیوانات هار گزیده شده‌اند، پیشگیری کند.

وی افزود: به علت دقت و حساسیتی که در اجرای برنامه کشوری کنترل و پیشگیری از هاری اعمال می شود، با وجود تعداد بسیار بالای موارد حیوان گزیدگی، تعداد موارد ابتلا به بیماری هاری در انسان و مرگ ناشی از آن در کشور در سنوات گذشته همواره کمتر از ۱۰ مرگ و در سال گذشته ۶ مورد بوده است.

رئیس اداره بیماری های مشترک انسان و حیوان اعلام کرد:  متاسفانه در سنوات اخیر تعداد موارد حیوان گزیدگی در کشور به علت افزایش جمعیت سگ‌ها (نه تنها در سطح روستا بلکه در سطح شهرها) رو به افزایش بوده و اگر اقدامی جدی و اصولی برای کنترل هاری در سگ ها و بخصوص کنترل جمعیت سگ‌های بلاصاحب انجام نشود هر روز پیشگیری و مقابله با حیوان گزیدگی مشکل تر و کنترل بیماری هاری و تحقق هدف جهانی که همانا حذف بیماری هاری انسانی ناشی از گزش سگ تا سال ۲۰۳۰ می‌باشد دشوارتر می‌شود.

وی تصریح کرد: طبق برآورد سازمان جهانی بهداشت بطور میانگین هزینه خدمات پیشگیری از هاری پس از هر مورد گزش انسان توسط حیوان ۵۰ دلار برآورد شده است. در ایران به ازای پیشگیری و درمان هر مورد حیوان‌گزیدگی شدید، فقط بابت خرید واکسن و سرم ضد هاری برای یک دوره کامل واکسیناسیون، ۲۵۲ یورو هزینه می‌شود و از این بابت وجهی از گیرنده خدمت دریافت نمی‌شود و این خدمات به صورت رایگان ارائه می‌ شود. به همین علت حیوان‌گزیدگی هر ساله هزینه بسیار زیادی را به سیستم سلامت تحمیل می‌ کند.

بنابر اعلام روابط عمومی معاونت بهداشت وزارت بهداشت، وی توصیه‌های پیشگیری و کنترل حیوان گزیدگی و بیماری هاری را چنین تشریح کرد: از نزدیک شدن به سگ‌های ولگرد و بدون صاحب بپرهیزید، چرا که بیشترین موارد حیوان گزیدگی انسان‌ها توسط سگ‌ها روی می‌دهد. از آزار و اذیت و نزدیک شدن به حیوانات پرهیز کنید؛ چرا که سایر حیوانات اهلی و وحشی نیز می‌توانند آلوده به ویروس هاری باشند و در صورت گزش احتمال ابتلا به بیماری هاری وجود دارد.

وی افزود: در صورت بروز گزش و یا تماس با حیوانات که منجر به مجروح شدن و یا خراش پوستی گردید، بلافاصله به نزدیکترین مرکز بهداشتی درمانی مراجعه کنید. پنجه کشیدن گربه (به علت لیسیدن پنجه) همانند گاز گرفتگی محسوب می‌شود و نیازمند درمان پیشگیری هاری است.

امیری خاطرنشان کرد: شستشو محل حیوان گزیدگی با آب و صابون اولین قدم جهت پیشگیری از ابتلا به بیماری هاری است. در صورت نگهداری سگ و گربه، نسبت به واکسینه کردن سالانه آنها اقدام کنند.