نگاهی به بازار چرب روغن‌موتورهای تقلبی و مافیای توزیع آن

امیررضا وثوقی | شهرآرانیوز؛ این روز‌ها کمبود روغن موتور در بازار سبب شده تا بازار روغن موتور‌های تقلبی خودرو در مشهد داغ شود. تأثیر منفی این روغن‌ها بر خودرو شهروندان سبب گلایه آن‌ها از وضعیت بازار شده است. در همین راستا شهروندی در پیامک خود به شهرآرانیوز نوشت: «در این شرایط اقتصادی، روغن تقلبی چندمیلیون تومان خسارت به خودرو من وارد کرده است. اتوسرویس کار این موضوع را حاشا می‌کند.» یا فردی دیگری در پیامک خود درخواست تشدید نظارت بر فعالیت کارگاه تولید این روغن‌های تقلبی را کرده است. اما چه عاملی سبب افزایش توزیع روغن تقلبی در بازار شده است؟

آبان امسال بود قیمت رسمی روغن موتورخودرو ۵۰ تا ۶۰ درصد افزایش یافت، اما شرکت‌های نفتی این میزان افزایش را در مقابل رشد هزینه‌ها اندک بیان کرده و درخواست تجدیدنظر در قیمت‌ها را ارائه کردند، با این حال سازمان حمایت از حقوق مصرف کنندگان و تولیدکنندگان زیر بار این درخواست نرفت و آن را زیادخواهی شرکت‌های نفتی قلمداد کرد. در مقابل، شرکت‌های نفتی هم سعی کردند با کاهش عرضه روغن موتور در بازار تلاش کنند خواسته خود را به کرسی بنشانند. همین مسئله سبب افزایش توزیع روغن موتور تقلبی در مشهد شده است. توزیع گسترده روغن موتور تقلبی بهانه‌ای شد تا راهی برخی از اتوسرویس‌های شهر شویم و صحت و سقم این ماجرا بررسی کنیم.

در این پرس و جو بیشتر اتوسرویس کاران کمبود روغن دولتی و افزایش قیمت‌ها را دلایل عمده ترغیب برخی سودجویان در تهیه روغن تقلبی برشمردند. به گفته اتوسرویس کاری در خیابان سیدی، «قیمت‌های اغواکننده این روغن‌ها عامل ترغیب برخی اتوسرویس‌ها به ارائه این روغن‌های بی کیفیت است که متأسفانه برخی واحد‌ها ندانسته فریب این موضوع را می‌خورند.» یا فردی دیگر با پیش کشیدن مسئله خرید سبدی روغن از شرکت ها، این مسئله را مشکل روز اتوسرویس‌ها و شرکت‌های توزیع کننده بیان کرد.

یکی دیگر از اتوسرویس‌کاران هم با بیان اینکه بازاریاب‌های شرکت‌های بی‌نام‌ونشان در کار توزیع روغن تقلبی در مشهد هستند، گفت: این‌ها روغن‌موتور تقلبی را به قیمت ارزان‌تری از اصل می‌فروشند تا از این طریق سرویس‌کاران را به خرید ترغیب کنند. حتی این‌ها برای اینکه فروشنده شک نکند، اعلام می‌کنند که به‌دلیل آخر سال شرکت تخفیف‌هایی در نظر گرفته است.

 

این فروشنده به روش دیگر فروشنده‌های روغن تقلبی اشاره کرد و گفت: بعضی از بازاریاب‌های آن‌ها مدعی می‌شوند که به‌دلیل زمزمه رفع تحریم‌ها، امکان ریزش قیمت در ماه‌های آینده وجود دارد. برای همین آن‌ها روغن‌هایشان را برای خالی‌کردن انبار، ارزان‌تر می‌دهند.

رئیس اتاق اصناف مشهد در واکنش به وجود روغن‌های تقلبی در بازار به خبرنگار شهرآرانیوز گفت: بازرسی‌های مشترک زیادی با کارشناسان اتحادیه برای شناسایی تقلب‌های مختلف در بازار روغن موتور خودرو انجام شده است. این تقلب‌ها بیشتر در قالب بسته بندی روغن‌های تصفیه شده است.

محمود بنانژاد با اشاره به اینکه اتاق اصناف در زمینه برخورد با واحد‌ها و زنجیره‌های متخلف مشکلاتی دارد، افزود: در بحث نظارت، اتاق اصناف تنظیم فرم و ارسال آن به تعزیرات حکومتی را دستورکار دارد، درحالی که برای مقابله با کالا‌های تقلبی مشابه روغن نیاز به ورود پلیس اقتصادی و نیروی انتظامی برای برخورد با متخلفان و مجوز دادستانی برای شناسایی انبار‌های کالا وجود دارد. به همین دلیل نیازمند همکاری این سازمان‌ها برای اجرای اقدامات عملیاتی بیشتری هستیم.

رئیس اتحادیه صنف فروشندگان روغن موتور، فیلترجات، تعویض روغن، شست وشو و توقفگاه خودرو مشهد در گفتگو با شهرآرا کاهش عرضه روغن موتور را موجب ورود افراد سودجو به بازار دانست و بیان کرد: با مشاهده شواهدی از آغاز فعالیت این افراد در زمینه تولید روغن‌های تقلبی، احساس خطر کردیم و پیش بینی خود را از عرضه روغن‌های غیرمجاز و تقلبی و همچنین ورود افراد سودجو به این بازار به اتاق اصناف گزارش کردیم. موضوعی که با نامه نگاری‌های اتاق اصناف به سازمان‌های نظارتی و دادگستری منتقل شد و در همین راستا تیم‌های بازرسی برای نظارت بر این اقدام غیرقانونی تشکیل شد.

حامد یزدی زاده با بیان اینکه ۴ شرکت بزرگ سهم ۸۰ درصدی در تأمین روغن موتور و روان کار‌های بنزینی، دیزلی و صنعتی دارند که بیشتر روغن‌های تقلبی مربوط به این ۴ شرکت است، ادامه داد:فشار تولیدکنندگان به سازمان حمایت از حقوق مصرف کنندگان این سازمان را مجاب کرد تا به اصلاح قیمت‌ها تن دهد. پس از کش و قوس‌های فراوان، سازمان حمایت با افزایش ۶۰ درصد قیمت روغن بنزینی و دیزلی و افزایش بیش از صددرصد در حوزه روغن‌های صنعتی موافقت کرد.

 

وی با اشاره به اینکه این افزایش نرخ‌ها پاسخگوی خواسته تولیدکنندگان نبود، ادامه داد: به همین دلیل تولیدکنندگان برای جبران زیان خود به عاملان فروش تأکید کرده اند که اجناس را به صورت سبدی به فروش برسانند. فروش سبدی روغن یعنی هر سفارش دهنده‌ای باید ۱۵ درصد روغن دیزل، ۱۵ درصد روغن بنزینی و باقی مانده سفارش را روغن صنعتی بخرند.

 

یزدی زاده افزود: این فروش سبدی محصولات باعث شد تا حجم سفارش عاملان این شرکت‌ها حدود ۸۰ درصد کاهش یابد. اتفاقی که در وهله اول عرضه محصولات روغنی را با مشکل روبه رو کرد و پای سودجویان بیشتری را به عرضه روغن‌های تقلبی و پوشش این خلأ موجود در بازار باز کرد.

وی با بیان اینکه پیش از اینکه ورود این افراد موجب التهاب در بازار شود، پای کار آمدیم و کمیسیون بازرسی را فعال کردیم، ادامه داد: با همکاری بازرسان سازمان صمت و اتاق اصناف و با به کارگیری نیروی خبره در این زمینه فروشگاه‌ها و اتوسرویس‌های شهر را رصد کردیم. در همین راستا نمونه‌های تقلبی فراوانی یافتیم؛ افرادی که از گازوئیل یا روغن تصفیه شده در بسته بندی برند‌های مطرح بازار استفاده کرده بودند.

وی با اشاره به اینکه بیش از ۸۰ درصد اتوسرویس‌ها متوجه خرید و عرضه روغن تقلبی می‌شوند، گفت: عاملان توزیع روغن تقلبی یک زنجیره ۸ تا ۱۰ نفره هستند که برای اتوسرویس‌ها شناخته شده اند. متولی تعویض روغن با حساسیت در زمینه خرید روغن‌ها و با توجه به قیمت روغن عرضه شده به راحتی می‌تواند روغن تقلبی را از روغن اصل تشخیص دهد.