احیای شعایر حسینی در روز‌های کرونایی

در آستانه ماه محرم و هم زمان با تشدید شیوع ویروس و گسترش خطرآفرین ابتلا به کرونا، دوباره بحث برپایی یا تعطیلی مجالس حسینی بالا گرفته است. از سویی در ضرورت اقامه عزای سیدالشهدا (ع) و احیای شعایر مذهبی و مناسک آیینی تردید نیست و همه ما مکتب عاشورا را روح معارف دین و اساس فرهنگمان می‌دانیم. از سوی دیگر خطر انتقال ویروس از طریق حضور جمعیت در مجالس و ازدحام محافلی که همیشه رونق دارد، همه را نگران کرده است.

کسانی که بر اقامه مجالس در وضعیت نگران‌کننده فعلی اصرار دارند، می‌گویند هر هزینه‌ای لازم باشد باید برای حفظ این مجالس پرداخت کنند و باید کوشید که این پرچم بر زمین نیفتد و با دلخوری و آزردگی می‌پرسند که چرا راه‌های سفر به شمال و ترکیه و ارمنستان باز است، اما تا پای مجالس مذهبی به میان می‌آید، عده‌ای از محدودیت‌های کرونایی حرف می‌زنند. در مقابل، برخی دیگر پاسخ می‌دهند که رفتار فردی کسانی را که به شمال سفر می‌کنند نمی‌توان با موضوعی عمومی که صبغه دینی و عنوان مذهبی دارد مقایسه کرد، زیرا آسیب مجالس دینی به همه حاضران و دیگران می‌رسد و اینکه اینجا هر اتفاقی بیفتد به پای دین و مذهب و مسائل اعتقادی نوشته می‌شود.

دراین میان چیزی که خطرناک‌تر از اصل موضوع به نظر می‌رسد، دوگانه سازی موافق و مخالف براساس گرایش‌های اعتقادی است و ترویج این گزاره که اگر کسی موافق بود معتقد است و اگر مخالفت کرد اعتقاد ندارد یا در باطنش مشکلی هست!
ایجاد این فضای دوقطبی، نه برای سلامت جامعه و ثبات اجتماعی، بلکه برای همان شعایر مذهبی و مجالس حسینی نیز خطرناک است.
باور‌های مذهبی و گرایش قلبی به سیدالشهدا (ع) و محبت آن حضرت و مشارکت در محافل حسینی قرن هاست در میان مردم ریشه دارد و کسانی که اعتقاد و التزام دینی ندارند نیز خود را در ماه محرم در حال وهوایی متفاوت می‌بینند.

آنچه در قرن‌ها دین را حفظ کرده، همین دل بستگی‌های قلبی و عاطفی است، نه مباحث علمی و استدلال‌های کلامی و کتاب‌های نظری داخل کتابخانه‌ها و حوزه‌ها و محافل درسی. اگر امروز شعله‌های سوزنده این دوقطبی ویرانگر و خطرناک به آب تدبیر و تعقل خاموش نشود، خدا می‌داند که چه بر سر خرمن باور و دل بستگی مردم می‌آورد و چگونه سرمایه‌ای را که قرن‌ها گرد آمده است، یک باره می‌سوزاند.

کسانی که بر ضرورت مراعات ضوابط بهداشتی و محدودیت برپایی مجالس اصرار می‌کنند، نه‌فقط مخالف اصل موضوع نیستند، بلکه گاهی با مبنای شرعی و دینی و از خاستگاه دل بستگی شدید به این موضوع و برای حفظ ضوابط دینی سخن می‌گویند. به راحتی می‌توان مجالس حسینی را برگزار و ضوابط بهداشتی را هم رعایت کرد، چنان که سال گذشته هیئت‌های مذهبی تجربه‌هایی موفق و نمونه‌هایی درخور افتخار دراین زمینه داشتند.

الگو‌هایی مانند المپیک ژاپن که همه برنامه‌ها را بدون حضور تماشاگران با موفقیت اجرا کرد و ظرفیت‌های گسترده و روبه توسعه فضای مجازی هم می‌تواند دراین زمینه بسیار راهگشا باشد. فضا‌های همگانی شهر و محیط اجتماعی نیز با تبلیغات محیطی و پرچم‌های عزا و لباس عزای مردم همچنان حسینی و عاشورایی خواهد بود و تجربه نشان داده است پیروان ادیان دیگر و اقلیت‌های دینی و مذهبی نیز در این ایام همراه و همدل با هم وطنان سوگوار سالار شهیدان هستند.