چرا اجلاس «تغییرات اقلیمی» در گلاسکو مهم است اما نباید به نتایجش امیدوار باشیم؟
رهبران ۲۰۰ کشور جهان و کارشناسان زیست‌محیطی از امروز (۱۰ آبان) در اجلاس مهم آبوهوایی گلاسکو (زیرنظر سازمان ملل)، «کاپ ۲۶» (COP ۲۶)، گرد هم می‌آیند تا درباره تغییرات اقلیمی و چالش‌های آن برای زمین بحث کنند. اما چرا نباید زیاد به نتایج نشست گلاسکو امیدوار باشیم؟
کاظم کلانتری | شهرآرانیوز - رهبران ۲۰۰ کشور جهان و کارشناسان امور زیست‌محیطی از امروز (۱۰ آبان) در «اجلاس تغییرات اقلیمی» گلاسکو، «کاپ ۲۶» (COP۲۶)، گرد هم می‌آیند تا درباره تغییرات آب و هوایی و چالش‌های آن برای زمین بحث کنند. COP۲۶ کنفرانس سالانه آب‌و‌هوا در سازمان ملل است، اما چرا نشست کشورهای بزرگ در گلاسکو مهم است و نباید خیلی به نتایج آن امیدوار بود؟
درباره کنفرانس‌های آب و هوایی سازمان ملل و نتایج آن
از کنفرانس تغییرات آبوهوایی پاریس حدود ۶ سال می‌گذرد؛ کنفرانس مهمی که سال ۲۰۱۵ در پاریس برگزار شد و نتیجه‌اش تصویب پیمانی جهانی بود درباره مقابله با تغییرات آب‌و‌هوا و گرم‌شدن کره زمین. این پیمان ذیل «کنوانسیون چتری (کادر) ملل متحد پیرامون تغییرات آب و هوایی ۱۹۹۲» منعقد شد و قرار بود با صرف ۱۰۰میلیارد دلار در سال به محیط زیست و آب‌وهوای زمین کمک شود، اما عملا چنین اتفاقی نیفتاد، دقیقا مثل کنفرانس استکهلم در دهه ۷۰ و کنفرانس ریو در دهه ۹۰. به همین دلیل همه از مدت‌ها پیش منتظر نشست گلاسکو و تصمیمات رهبران جهان برای آینده زمین بوده‌اند. پیمان‌های زیست‌محیطی مثل کنوانسیون چتری (کادر) ملل متحد که پیرامون تغییرات آب و هوایی هستند کشورهای صنعتی و غول‌های سرمایه‌داری را متعهد می‌کند برای آب‌وهوای زمین و تغییرات زیست‌محیطی کاری کنند.
وقتی کشورهای بزرگ که خودشان در تغییرات آب و هوایی نقش زیادی دارند، اجلاس‌های پیش‌گیرانه برگزار می‌کنند کمی باید به نتایج این گونه نشست‌ها شک کنیم. زمانی که خودشان هم ناامیدی‌شان را نشان دهند قضیه عجیب‌تر هم می‌شود. تغییرات و چالش‌های زیست‌محیطی در کل جهان بوده است و برخی معتقدند سیل‌ها و طوفان‌ها و آتش‌سوزی‌هایی که اخیرا در کشورهای جهان‌اولی رخ داده باعث شده این کشور‌ها حالا به فکر برگزاری نشست بیفتند. البته آن‌ها در اهدافشان پیش‌گیری از آسیب‌های جدی به کشورهای فقیر و غیرثروتمند را هم بیان کرده‌اند، ولی بحران سرمایه‌داری و سود شرکت‌های بزرگ همیشه از حق مردم عادی گذشته است. مدتی پیش خبری منتشر شد که اپل، آمازون، مایکروسافت و دیزنی و چند کمپانی بزرگ دیگر به‌شدت با طرح مقابله با گرمایش زمین در کنگره آمریکا مخالف هستند. این شرکت‌ها همه از توافق پاریس حمایت کرده‌اند و قول داده‌اند تا سال ۲۰۳۰ انتشار گاز دی اکسید کربن در جو زمین را به صفر برسانند. انتشار این خبر یک رسوایی برای این شرکت‌ها بود و تضاد حرف و عمل آن‌ها را نشان داد.
حالا که فهمیدیم همه کشورهای بزرگ در اجلاس گلاسکو هستند سوال این است که آیا مردم هم در این اجلاس نماینده‌ای دارند؟ جواب مثبت است. در این مراسم سر دیوید اتنبرو، گوینده و طبیعت‌شناس مشهور (معروف به صدای ماندگار طبیعت)، از طرف مردم و به‌عنوان وکیل آن‌ها با رهبران جهان صحبت خواهد کرد. پاپ هم از مردم خواسته دعا کنند تا صدای گریه زمین و فقرا به گوش شرکت‌کنندگان در این نشست برسد.
بوریس جانسون، نخست وزیر انگلیس، که میزبان نشست اخیر هم هست، روز پیش شانس موفقیت اجلاس آب و هوایی گلاسکو را تنها ۶۰ درصد ارزیابی کرد. (ایرنا به نقل از اسکای نیوز) چالش دیگر اجلاس گلاسکو این است که رئیس‌جمور چین در این اجلاس شرکت نمی‌کند. روزنامه تایمز گفته است برگزارکنندگان این اجلاس گمان می‌کنند تصمیم شی جین پینگ برای شرکت‌نکردن در این اجلاس به امتناع پکن از تعیین اهداف جدید تغییرات آب و هوایی منجر شود. چین اکنون بزرگ‌ترین منتشرکننده گازهای گلخانه‌ای در جهان است. تصمیم چین بارزترین نشانه است که بفهمیم رهبران جهان درباره اهمیت بحران آب و هوا زیاد صحبت می‌کنند، ولی در عمل کاری انجام نمی‌دهند. بی‌تفاوتی کشور‌ها و اختلافات سیاسی آن‌ها باعث می‌شود مقابله با تغییرات اقلیمی در چنین اجلاس‌هایی حتی در صورت توافق و تصویب پیمان‌نامه‌ها دستیابی به موفقیت و نتیجه را مشکل کند. در پرانتز بگوییم که هرچند هم در زمان ریاست جمهوری روحانی و هم حالا که رئیسی رئیس جمهور کشورمان است، اخباری مبنی بر دعوت از سران ایران برای حضور در این اجلاس منتشر شد ولی به نظر می‌رسد فقط یک هیئت به نمایندگی ایران و به ریاست علی سلاجقه، رئیس سازمان حفاظت محیط زیست، در اجلاس تغییرات اقلیمی گلاسکو حضور خواهند داشت. بایدن، رئیس‌جمهور آمریکا، در اجلاس گلاسکو شرکت می‌کند.
اجلاس گلاسکو، آخرین شانس نجات زمین؟
در طرف دیگر خیلی از فعالین زیست‌محیطی این اجلاس را آخرین شانس نجات زمین از تغییرات مخرب زیست محیط می‌دانند. (آسوشیتدپرس) زیرا بعد از صنعتی‌شدن کشور‌ها زمین بیش از ۱.۵ درجه سانتیگراد (۲.۷ درجه فارنهایت) گرم‌تر شده است و کنفرانس پاریس که می‌خواست این روند افزایشی را کاهش دهد عملا شکست خورده است. آتش‌سوزی جنگل‌ها و سیل‌های ویرانگر که گریبان کشورهای بزرگ را گرفت تنها چند پیامد منفی گرم‌شدن زمین بوده است. موضوع از جایی مهم‌تر می‌شود که بدانیم طبق پیش‌بینی‌ها اگر این روند ادامه یابد زمین تا سال ۲۱۰۰، ۲.۷ درجه سانتیگراد گرم‌تر می‌شود و در نتیجه این گرما بخش زیادی از یخ‌های زمین را ذوب می‌کند، (وب‌سایت خبری آب پاک) سطح دریا‌های جهانی را بالا می‌برد و تغییرات و مخاطرات آب و هوایی را افزایش می‌دهد و ممکن است میلیون‌ها نفر در سراسر دنیا آواره شوند.
اجلاس گلاسکو سه هدف اصلی را دنبال خواهد کرد: کاهش گازهای گلخانه‌ای، افزایش تلاش‌ها برای مبارزه با تغییرات آب و هوایی و فراهم کردن امکان حمایت‌های مالی. اما دلایلی هم برای نتیجه‌بخش‌نبودن این نشست و اهداف آن وجود دارد:
۱. جهان برای مقابله با تغییرات آب و هوایی عزم جدی ندارد
جهان در سال‌های آینده باز هم دچار سیل و طوفان می‌شود، ولی نه به‌شکلی که همه به فکر چاره بیفتند. برای دستیابی به اهداف چنین اجلاس‌هایی، باید انتشار گازهای گلخانه‌ای تا سال ۲۰۳۰ حدود ۴۵ درصد در مقایسه با سال ۲۰۱۰ کاهش یابد. یعنی کشور‌ها باید به اهداف بلندپروازانه‌تری متعهد شوند.
کشورهای جهان در سال ۲۰۱۶، پنجاه‌ویک گیگاتن گازهای گلخانه‌ای تولید کرده‌اند و اگر همین‌طور ادامه دهند تا سال ۲۱۰۰ دمای جهانی ۵ درجه فارنهایت بیشتر خواهد شد. اگر بخواهند از اثرات منفی گازهای گلخانه‌ای جلوگیری کنند باید تا ۲۰۳۰ آن‌ها را ۵۰ درصد کاهش دهند.
۲. ثروتمندترین کشور‌ها بیشترین سهم را در تغییرات آب و هوایی دارند
هدف جهان کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای است، اما سؤال اساسی این است که کدام کشور‌ها باید بیشتر از انتشار گازهای گلخانه‌ای جلوگیری کنند؟ کشورهای درحال‌توسعه بخش کوچکی از دلیل انتشار گازهای گلخانه‌ای خودرو‌ها و نیروگاه‌ها هستند. در طرف دیگر آن‌ها بیشترین آسیب‌های ناشی از تغییرات آب و هوایی را متحمل می‌شوند؛ برای مثال کشورهای جزیره‌ای با افزایش سطح آب دریا‌ها از بین می‌روند. (باهاما، بلیز، هائیتی و جامائیکا)
کشورهایی که بیشترین گازهای گلخانه‌ای را تولید می‌کنند
۳. آمریکا بزرگ‌ترین مسئول تغییرات اقلیمی تاریخ است
درست است که درحال حاضر چین بیشترین میزان انتشار گازهای گلخانه‌ای را دارد، اما تاریخ چیز دیگری می‌گوید. دی اکسید کربن پس از انتشار می‌تواند صد‌ها سال در اتمسفر باقی بماند و باعث افزایش دمای کره زمین شود. یعنی گاز‌هایی که در ۱۵۰ سال پیش براثر سوزاندن سوخت‌های فسیلی منتشر شده‌اند مسئول گرمایش امروزی هستند. در آن دوره، ایالات متحده بیش از هرکشوری گازهای گلخانه‌ای را در جو زمین منتشر می‌کرده است. آمریکا در سال‌های اخیر متعهد شده با انرژی‌های تجدیدپذیر و خودرو‌های الکتریکی ۵۰ تا ۵۲ درصد گازهای گلخانه‌ای را کاهش دهد. اما آیا سیاست‌های کنگره آمریکا که در حال حذف بودجه‌های مربوط به این کار است اجازه این کار را می‌دهند؟
از سال ۱۸۵۰ تا کنون ایالات متحده بیشترین انتشار گازهای گلخانه‌ای را داشته است، این گاز‌ها براثر سوزاندن سوخت‌های فسیلی و تغییر کاربری زمین (مانند جنگل‌زدایی) منتشر شده‌اند.
۴. کشورهای ثروتمند از وعده‌های تأمین مالی برای تغییرات آب و هوایی کوتاهی می‌کنند
کشورهای توسعه‌یافته متعهد شده‌اند سالانه ۱۰۰ میلیارد دلار برای مقابله با تغییرات آب و هوایی به کشورهای درحال توسعه کمک کنند. این بودجه به پروژ‌هایی مانند حمل و نقل پایدار و انرژی‌های تجدیدپذیر و همچنین کمک به جوامع برای آماده‌شدن مقابل رویداد‌های شدیدتر اختصاص می‌یابد. اما از سال ۲۰۱۹ کشورهای توسعه‌یافته به این هدف نرسیده‌اند.
کشورهای توسعه‌یافته قول داده‌اند که بودجه سالانه کمک به مقابله با تغغیرات آبوهوایی را از منابع دولتی و سرمایه‌گذاری خصوصی و بشردوستانه تامین کنند. اما آن‌ها هنوز برنامه مشخصی برای تحقق این هدف ندارند.
* اطلاعات مالی سال ۲۰۱۵ برای حل مشکل تغییرات آب و هوا در دسترس نیست.
منابع نمودارها:
Climate Watch Historical GHG Emissions, World Resources Institute
Organisation for Economic Co-operation and Development
دیدگاه های ارسال شده توسط شما، پس از تائید توسط شهرآرانیوز در سایت منتشر خواهد شد.
نظراتی که حاوی توهین و افترا باشد منتشر نخواهد شد.
