شهر تعاملی

در بند «دیپلماسی شهری» چشم انداز جهان شهر برکت و کرامت، موضوع «الگوی شهر تعاملی» بیان شده است. شهر تعاملی علاوه بر اینکه از شهروندان، شهرداری و شورای شهر تعاملی بهره‌مند است، ساختار و نرم افزار‌های ارتباطی مبتنی بر تعامل و دیپلماسی شهری و عمومی را نیز دراختیار دارد. شهر تعاملی براساس «تفکر سیستمی» شکل می‌گیرد و بر این باور استوار است که «آینده شهر حداقل به همان کاری که از این پس انجام می‌دهد و به آنچه برای آن انجام می‌شود، بستگی دارد»، از این رو با بستن مداوم شکاف بین وضعیت‌های فعلی و مطلوب، آینده شهر را شکل می‌دهد. بر این اساس، ابعاد زیر در ارتباط با شهر تعاملی ضرورت دارد:

ویژگی: شهر تعاملی در بعد ویژگی، «محتاط و توسعه گر» است؛ بدین معنا که در ارتباط با عناصر محیطی و شهری از نظر قواعد ارتباطات سیستمی، محتاط است و قابلیت خودکنترلی دارد و هم زمان به دنبال ایجاد رویکرد‌های توسعه گرایی در عرصه‌های خدمات رسانی و توسعه شهری است.
زمان: از نظر بعد زمانی، برنامه شهر تعاملی گرایش به گذشته، حال و آینده دارد. بدین معنا که هم بر حفظ هویت، تاریخ و میراث شهری از نظر قالب و محتوا تاکید دارد، هم به دنبال ایجاد زندگی مطلوب اکنون است و هم از طریق مطالعات آینده پژوهی، توان انطباق خود با نیاز‌های آینده را دارد.

دستاورد: شهر تعاملی با بهره مندی از دستاورد‌های «تجربه، ثبات و حرکت» که در قالب رویکرد‌های «واکنشی، غیرفعال و فعال» به دست آورده است، به دنبال دستاورد «خلق آینده» است. به بیان دیگر شهر تعاملی دوست ندارد به حالت قبلی برگردد، اما از آنچه هست، نیز راضی نیست و آینده پیش رو را هم راحت نمی‌پذیرد، بلکه به دنبال خلق آینده است.

مدیریت شهری باید با گذر از مفاهیم ذهنی، انتزاعی و با برنامه‌ای برای عینیت بخشیدن به مفهوم شهر تعاملی، راهکار‌های عملیاتی زیر را دنبال کند:
اول: مشارکت: در شهر تعاملی کسی نمی‌تواند برای دیگری به طور موثر برنامه ریزی کند. هرچند مدیران، مستقیم در فرایند برنامه ریزی شرکت می‌کنند و این کار از مسئولیت‌های اصلی آن هاست. افزون بر این، به همه آن‌هایی که برایشان برنامه ریزی می‌شود (شهروندان، سرمایه گذاران و ذی نفعان عرصه‌های شهری) نیز فرصت شرکت در این فرایند داده می‌شود.

دوم: مداومت و پویایی: تمام عناصر شهر تعاملی، هم حرکت وضعی مستمر دارند، هم حرکت انتقالی. به بیان ساده‌تر هم خود به صورت دائم در حال رشد و ارتقا و افزایش سطح مدیریتی و شهروندی هستند، هم در ارتباط با سایر عناصر محیطی قرار دارند، یاد می‌دهند، یاد می‌گیرند، منفعت می‌رسانند و خدمات متقابل ارائه می‌دهند.

سوم: کل نگری و هماهنگی: شهر‌ها بستر گسترده و متنوعی از خدمات هستند که گروه ها، نهادها، سازمان‌ها و آحاد مردم را شامل می‌شود. در شهر تعاملی ضمن حفظ قابلیت‌های هریک از اجزای سیستم، رویکرد جامع نگری و کل گرایی در برنامه ریزی و تنظیمساز و کار‌های هماهنگی، اهمیت فراوان دارد.