نگاهی به واقعه محاصره لنینگراد

سجاد راستگو | شهرآرانیوز؛ روسیه پهناورترین کشور دنیا با وسعت بیش از ۱۷ میلیون کیلومترمربع است؛ هرچند بیشتر این سرزمین بزرگ را زمین‌هایی سرد و یخ‌زده تشکیل می‌دهد که امکان سکونت در آن نیست. تقریبا همه شهر‌های مهم این کشور در قسمت غربی آن جایی دور از سرمای کشنده سیبری قرار دارد. این موضوع خطر حمله دشمنان روسیه از غرب این کشور را دوچندان می‌کند؛ خطری که ۲ بار تا سقوط کامل این کشور را پیش برد، اما هربار با کمک سرما و مردمانی که در سرما استقامت را آموخته بودند، نجات یافت.

در سال ۱۸۱۲ ناپلئون حمله به روسیه را آغاز کرد، اما با وجود فتح مسکو، مغلوب سرمای طاقت‌فرسا و کمبود آذوقه شد و مجبور به عقب‌نشینی شد. ۱۳۰ سال بعد هیتلر دست به همان اقدام زد و درنهایت نیز همانند ناپلئون شکست خورد. یکی از نماد‌های مهم مقاومت روسیه دربرابر هیتلر، محاصره ۸۷۲ روزه شهر لنینگراد (سن‌پترزبورگ کنونی) بود که دربرابر حملات ارتش آلمان مقاومت کرد و تسلیم نشد. هیتلر پیش از شروع جنگ‌جهانی دوم با انعقاد قرارداد عدم‌تجاوز با شوروی، لهستان را میان خود و روسیه تقسیم کرد.

با حمله آلمان به لهستان برای اشغال سهم خود، دومین جنگ‌جهانی آغاز شد. آلمان که بیشتر قوای خود را در غرب و درمقابل فرانسه و انگلیس قرار داده بود، پس از تسلیم و اشغال فرانسه و فرار انگلیس به جزیره خود، خیالش را از جبهه غربی آسوده دید و آماده حمله به شرق شد. عملیات بارباروسا (برگرفته از نام یکی از امپراتوران امپراتوری مقدس روم) در سال ۱۹۴۱ آغاز شد و هدف آن تصرف مناطق غربی خاک روسیه بود. نزدیک به ۳ میلیون سرباز آلمانی یورش به روسیه را از ۳ مسیر آغاز کردند.

یکی از این ۳ مسیر درنهایت به شهر لنینگراد ختم می‌شد و هدف آن تصرف این شهر بود. آلمانی‌ها پس از تصرف استحکامات اطراف شهر، تا پیش از رسیدن زمستان، خود را به دروازه‌های لنینگراد رساندند. آن‌ها با کمک فنلاندی‌هایی که از شمال به سمت شهر حمله کرده بودند، توانستند شهر را به‌طور کامل به محاصره دربیاورند. پس از تکمیل محاصره، ارتش آلمان با پشتیبانی نیرو‌های هوایی قدرتمند خود یورش به شهر را آغاز کرد. درون شهر گروه‌های مختلفی دست به آماده‌سازی برای دفاع زده بودند و عده زیادی از غیرنظامیان نیز مسلح شده بودند.

استالین که از پیشروی ارتش آلمان عصبانی بود، فرمانده دفاع شهر را برکنار و ژنرال ژوکوف را به فرماندهی منصوب کرد. آلمانی‌ها هرچه بیشتر پیشروی می‌کردند، با مقاومت سخت‌تری روبه‌رو می‌شدند و تلفات بیشتری می‌دادند. آن‌ها گمان می‌کردند با بمباران گسترده شهر، مقاومتش شکسته شود، اما لنینگراد توانست نزدیک به ۳۰ ماه پایدار باقی بماند. این مقاومت در ازای تلفات سنگین نظامی و غیرنظامی در شهر محقق شد.

کمبود آذوقه در شهر حتی پس از بار‌ها کاهش جیره غذایی هرروز بیشتر تلفات می‌گرفت و بیماری و سرما نیز مردم شهر را در تنگنا قرار داده بود. این وضعیت تا ۲۷ژانویه ۱۹۴۴ ادامه داشت، تا اینکه در چنین روزی پس از رشته‌عملیات‌هایی که روسیه به‌طور موفقیت‌آمیز اجرا کرد و نیز فشار زیاد جبهه غربی و آفریقا به آلمان، درنهایت طی حمله لنینگراد-نوگورود محاصره شهر شکسته شد و ارتش آلمان عقب‌نشینی کرد. ۸۷۲ روز محاصره شهر و مقاومت مردم آن نمادی از امید برای مردم روسیه و ارتش آن‌ها بود و پس از شکست این محاصره، روسیه به‌سرعت شروع به پیشروی به سوی برلین کرد؛ جایی که در انتهای جنگ همراه با دیگر کشور‌های متفق وارد شهر شد.