یادمانی برای ایستادگی

رابرت فرانک، عکاس مستند و مشهور قرن بیستم می‌گوید: عکاس با جهان اطرافش باید مثل یک شاعر عمل کند. او باید معنا را کشف کند و به تصویر بکشد. چنان که شاعری شعر می‌سراید. از همین رو عکاسی چیز‌هایی بیش از ثبت لحظه است. عکاس از قاب‌های نادیده اطرافش را ثبت، دیدنی و ماندگار می‌کند. عکس این روایت در مشهد ثبت شده است و مربوط است به روز‌های انتهایی پیروزی انقلاب. بیننده در این عکس شاخصه‌های معمول یک عکس مرتبط با هیجانات انقلاب نمی‌بیند. در واقع اثری از التهاب خیابان، حرکت انسانی یا تجمع در آن وجود ندارد، اما عکس در غیبت این ها، یک پرتره تلخیص شده یا نمایی بسته از انقلاب است.

در فرم‌های نظم و تشریفات نظامی فرمی وجود دارد به نام «چاتمه فنگ» که طی اجرای این دستور اسلحه سربازان به صورت هرمی شکل و ایستاده چیده می‌شود. این فرم برای این است که اسلحه به صورت خوابیده روی زمین قرار نگیرد، زیرا اسلحه خوابیده معنای تسلیم و زمین گذاشتن سلاح است. چهار اسلحه ژ ۳ چاتمه شده خیمه زده و رو به بیننده قرار دارد که روی هرم آن تصویر شهیدی جوان نصب شده است و از دهانه سلاح‌ها سه گل میخک قرمز بیرون آمده است.

گل میخک از سال ۱۹۷۴ میلادی که در جنگ‌های داخلی پرتغال از سوی زنی در لوله تفنگ سربازی گذاشته شد برای همراهی با مردم و تسلیم شدن که به صورت فراگیری تبدیل شد به نشان جلوگیری از کشتار و گل به جای گلوله این اتفاق در روز‌های انقلاب اسلامی ۵۷ نیز در خیابان‌ها به وفور رخ داد. درواقع این عکس راوی شهادت، ایستادگی و صلح است. رنگ قرمز میخک‌ها نیز یادمان خون شهید است.

عکس شهید بر فرمی از سلاح‌ها ست که تعبیرش ایستادگی است، نشان نیفتادن و زنده بودن. در روز‌های پایانی پیروزی انقلاب با هجوم مردم به پادگان‌ها و مراکز نظامی، بسیاری از سلاح ها، از جمله سلاح‌های ارتش به دست انقلابیون افتاد. این عکس در واقع بزرگداشتی است که رفقا یا هم رزمان شهید برای او گرفته اند. آن‌ها سلاح هایشان را ایستاده، اما به هم نزدیک گذاشته اند، جملات نانوشته این بزرگداشت می‌گویند که او زنده است و جاوید.
سلاحش بر زمین نمانده و خونش هدر نرفته است بلکه تبدیل شده است به گل‌های سرخ پیروزی.

عکس: عکاس ناشناس است