سوغات زیارت امام رضا (ع) برای زائر

درباره زیارت همه حضرات معصوم به‌طور کلی در احادیث سفارش شده است، اما درباره زیارت امام‌رضا (ع) در منابع توصیه‌های بی‌شماری داریم؛ مثل آنکه شیخ حرعاملی در کتاب «إثْباتُ‌الهُداه بِالنُّصوص وَ المُعْجِزات»، احادیث متعدد چه از منابع شیعی، چه منابع اهل‌سنت را درباره زیارت آن حضرت آورده است. در این روایات، توجه ویژه‌ای به زیارت امام‌رضا (ع) شده است.

نقل است روزی پیامبر (ص) با یکی از همسران خود نشسته بودند که به اذن خدا زمان کوتاه شد و آینده و هنگام دفن فرزندشان علی‌بن‌موسی‌الرضا (ع) را دیدند و فرمودند: «پاره‌ای از تن من در خراسان دفن می‌شود. هرکه او را زیارت کند، ثواب یک حج و عمره برایش ثبت می‌شود». همسر پیامبر (ص) تعجب کرد و پرسید: «یک حج و یک عمره؟». پیامبر (ص) فرمودند: «بلکه دو حج و دو عمره». سپس ادامه دادند: «سه حج و سه عمره.» همسر پیامبر (ص)، چون هضم مطلب برایش سنگین بود، سکوت کرد و رسول خدا (ص) به همسرشان فرمودند: «اگر ادامه می‌دادی، می‌گفتم هفتاد حج و هفتاد عمره و بلکه هفتصد حج و هفتصد عمره».

امیرالمؤمنین (ع) نیز از پیامبر (ص) نقل کرده‌اند که: «مردى از فرزندان من در خاک خراسان به زهر ستم کشته شود؛ نام او نام من است و نام پدرش، نام پسر عمران، موسى (ع). بدانید هرکه او را در غربتش زیارت کند، خداوند متعال گناهانش را بیامرزد» و از حضرت موسی‌بن‌جعفر (ع) است که فرمودند: «در قیامت که سفره کرامت ما گشوده می‌شود، زائران فرزندم علی (ع)، اجرشان از همه بیشتر است».

زیارت معصومان (ع) با هر کیفیتی که باشد، چون اعلام وفاداری و عرض ارادت و محبت به ایشان است، اجر و ثواب دارد؛ مثل آنکه قرآن با هرکیفیتی خوانده شود، اثرگذار است؛ البته بهره‌مندی از آن فضایل و ثواب و اجر فوق‌العاده که در روایات برای زیارت امام‌رضا (ع) آمده است، شروط و آدابی دارد.

هرچه زائر ظرفیت و توان خودش را افزایش بدهد، به مقام و جایگاه امام علم داشته باشد و امام را بامعرفت زیارت کند، بیشتر از برکات زیارت بهره می‌برد. زائر باید امام را به‌عنوان حجت خدا بشناسد؛ حجتی که حرف و قولش، سند است. علاوه‌بر این، زائر امام‌رضا (ع) باید بداند که طاعت آن حضرت واجب است و ایشان، گواه و شاهد و ناظر بر ما هستند و در این گواه بودن، فرقی میان حیات ایشان و پس از آن نیست، بنابراین آنچه ثواب زیارت را افزایش می‌دهد و باعث می‌شود زائر بهره‌ای بیشتر از آن ببرد، معرفت او به مقام امام‌رضا (ع) است. این زیارت سبب ورود به بهشت می‌شود.

دستیابی به معرفت هم، راه و آداب خاص خود را دارد. معرفت ابتدا از امور حسی آغاز می‌شود؛ اینکه زائران خود را به درودیوار حرم، پنجره فولاد و ضریح امام‌رضا (ع) متبرک می‌کنند و به نیت سلامت و شفا از چای چایخانه و آب سقاخانه می‌نوشند و غذای حضرتی می‌خورند، جزئی از معرفت البته ابتدای مسیر آن است.

حال اگر این تبرک و تلاش برای بیمه شدن در سایه خورشید وجودی علی‌بن‌موسی‌الرضا (ع) را به سیره کلامی و عملی ایشان پیوند بزنیم، معرفتمان متفاوت و کیفی‌تر می‌شود و آثار آن تا قیامت باقی می‌ماند، پس خوب است همان‌طور که به غذای حضرتی تبرک می‌جوییم، با سخن و سیره امام‌رضا (ع) هم معنویت و روح خودمان را تقویت کنیم.

تأمل و تفکر در مضامین زیارت، قرآن خواندن در حرم مطهر امام‌هشتم (ع) به قدر توان و اهتمام به قرائت ادعیه و زیارت‌های توصیه‌شده، از راه‌هایی است که به افزایش معرفت ما درباره امام‌رضا (ع) کمک می‌کند.

مرور سیره امام‌رضا (ع) نشان می‌دهد که آن حضرت تا چه اندازه از عطایا و نعمات و نیز امتحانات و ابتلائات الهی، راضی و با آن همراه بودند و همین برای زائر حضرت درسی بزرگ است که در زیارت دست‌کم در این یک صفت، خود را شبیه ایشان کند. در زیارت امین‌ا... خطاب به ائمه‌معصوم (ع) می‌خوانیم: «اللَّهُمَّ فَاجْعَلْ نَفْسِی مُطْمَئِنَّهً بِقَدَرِکَ رَاضِیَهً بِقَضَائِکَ: یعنی خدایا! تو جان مرا مطمئن به قدر و راضى به قضاى خویش بگردان». این همان وصفی است که اوج آن در اخلاق و منش و سبک زندگی امام‌رضا (ع) دیده می‌شود و زائران ایشان هم باید به قدر توان، خود را به آن آراسته کنند.

در ادامه حتما بخوانید نامه‌ای برای خدا

اینکه حرم‌های مطهر اهل‌بیت (ع) مرکزیت دارند و محل رفت‌وآمد ملائکه و اولیاءا... هستند، اراده الهی است و بر اثر همین اراده، انسان‌ها نیز برپایه فطرت الهی خود، به این حرم‌ها کشش و تمایلی ویژه دارند. مهم آن است که این تمایل و علاقه قلبی صرفا مختص شیعیان نیست، بلکه اهل‌سنت و فراتر از آن غیرمسلمانان نیز به حرم اهل‌بیت (ع) میل و کشش دارند؛ چنان‌که یک کشیش مسیحی می‌گفت: «چشم آدمی که به گنبد و بارگاه حضرت علی‌بن‌موسی‌الرضا (ع) می‌افتد، ناخودآگاه روحش آرامش می‌گیرد».