پایانی بر پرونده مرگ در مسجد لویزان

محمد جواد ابوعطا | شهرآرانیوز؛ از سال ۹۲ که کلنگ ساخت یک مسجد در منطقه لویزان مشهد به زمین می‌خورد، تا سال ۹۴ بخش زیادی از کار انجام می‌شود و ساختمان به مرحله سفت‌کاری می‌رسد. وقتی ساختمان سرپا می‌شود، به علت کمبود مسجد در این منطقه، اهالی از هیئت امنا می‌خواهند تا این مسجد به صورت موقت آماده برگزاری نماز جماعت شود. درخواست‌های مکرری که موجب می‌شود تا در ماه‌های ابتدایی سال ۹۵، هیئت امنا با آن موافقت کنند و بدین‌گونه مسجد آماده برگزاری نماز جماعت می‌شود. برنامه طبق روال پیش می‌رود و نزدیک شدن به ماه مبارک رمضان نیز شوری در این تلاش‌ها می‌اندازد، همه چیز طبق پیش‌بینی‌ها جلو می‌رود که حادثه‌ای تلخ در یکی از روز‌های ماه رمضان تمام برنامه‌ها را به حاشیه می‌کشاند و داغی بزرگ بر دل اهالی این مسجد نیمه‌کاره می‌گذارد.

این حادثه در یکی از نماز‌های عصر این‌گونه رخ می‌دهد که هنگام رکعت دوم نماز، دیوار پیش‌ساخته‌ای که به صورت موقت به جای پنجره درست بالای سر نمازگزاران نصب شده بود، بر اثر وزیدن بادی شدید به درون مسجد سقوط کرده و بلوکه‌های بزرگ گچی بر روی چند نفر در صف اول می‌افتد.
در این حادثه چند نمازگزار مصدوم می‌شوند، اما یکی از این افراد بر اثر برخورد بلوکه‌ها با سرش به بیمارستان منتقل می‌شود و جان خود را از دست می‌دهد. پس از این رخداد پرونده قضایی در یکی از نواحی دادسرا‌های مشهد تشکیل می‌شود. با تشکیل پرونده و رسیدگی قضایی، هیئت امنای مسجد نیمه‌کاره به میزان ۳۵‌درصد مقصر شناخته شده و محکوم به پرداخت دیه می‌شوند و ۵ عضو آن در آستانه ورود به زندان قرار می‌گیرند.
در نظریه هیئت کارشناسی درباره علت بروز حادثه، رعایت نکردن الزامات فنی و ایمنی ساختمان درباره اجرای دیوار موقت بدون انجام مهاربندی و کلاف مناسب و ریزش دیوار یادشده که با استفاده از بلوک گچی احداث شده بیان شده بود و بر این اساس مجری ساختمان و صاحب‌کار (هیئت امنای مسجد) مقصر شناخته شدند.

پس از انجام اقدامات قضایی و تعیین‌تکلیف این پرونده، هیئت امنا موظف به پرداخت دیه شدند، اما نداشتن منابع کافی آن‌ها را به مخمصه انداخت، تا جایی که در نهایت دست به دامن ستاد دیه خراسان‌رضوی شدند.
مسئولان ستاد دیه با دریافت این پرونده، به منظور پیشگیری از تشکیل این‌گونه پرونده‌ها، آن را از جهات فنی بررسی کردند و به چند نکته کلیدی رسیدند که می‌تواند جلوی حوادث مشابه را بگیرد. نکته اول اینکه که عضویت در هیئت امنای مساجد یا مسئولیت در پایگاه‌های بسیج مساجد امری افتخاری است، اما این افراد در قبال وقوع حوادث پیرامونی در ابنیه یا مراسم باید پاسخ‌گو باشند، بنابراین اگر ساختمان مساجد و ابنیه مذهبی بیمه باشند در صورت وقوع حوادث ناخواسته بیمه پاسخ‌گو خواهد بود.
نکته بعدی در گزینش پیمانکاران از سوی اعضای هیئت امنای مساجد است، اگر در همین پرونده اعضای هیئت امنا حساسیت بیشتری در انتخاب پیمانکار داشتند شاید جلوی این اتفاق ناگوار گرفته می‌شد. در مجموع استفاده از پیمانکارانی که صلاحیت فنی داشته و مورد تأیید نظام مهندسی باشند و نیز نظارت دقیق و مداوم بر کار آن‌ها از سوی هیئت امنا امری ضروری است.
سومین نکته اینکه بیشتر مساجد با کمک‌های مردمی ساخته می‌شوند و ساختشان مرحله به مرحله به پیش می‌رود. از این رو مساجد نوساز یا در حال ساخت مستعد بروز حوادث مشابه هستند. در این باره باید چاره‌ای اندیشیده شود و در صورتی که بناست از مسجد نیمه‌کاره برای اقامه نماز استفاده شود، حتماً استاندارد‌ها و ضوابطی رعایت شود تا از بروز حوادث جلوگیری شود.
یکی از اقداماتی که می‌تواند درباره بروز حوادث ناخواسته مورد استفاده قرار گیرد، استفاده از ظرفیت خیران و اهالی مسجد است، به این شیوه که می‌توان با ایجاد یک صندوق ویژه حوادث، در درازمدت مبالغ خرد را جمع‌آوری کرد تا اگر روزی حادثه خاصی در این اماکن رخ داد، بتوان با استفاده از این صندوق پاسخ‌گوی خسارت‌های احتمالی بود.

در نهایت پس از بررسی تمام جوانب حادثه که مشخص شد این پرونده جزو جرائم غیرعمد بوده است، ستاد دیه استان با مساعدت ویژه هیئت مدیره ستاد دیه کشور، مبلغ دیه را به صورت بلاعوض پرداخت و این پرونده در مرجع قضایی مختومه شد.